Adisyon için kesilen cezalar ne kadar hukukidir?

ADİSYON İÇİN KESİLEN CEZALAR NE KADAR HUKUKİDİR? (SMMM Remzi Acar)

ADİSYON  İÇİN KESİLEN CEZALAR NE KADAR HUKUKİDİR? (SMMM Remzi Acar)

Değerli Okuyucularımız;

Maliye Bakanlığı,vergi uygulamalarında maalesef bazı  hukuksuz uygulamalarını, bilerek yada bilmeyerek uygulatmada direnç göstermeye devam ediyor.Bu çoğu zaman ancak ya Mahkeme karaları ile öğrenmiş oluyoruz. Yada Mükellef,fazla uzatma ihtiyacı duymadan cezayı ödeyerek kurtuluyor.

                Bu Makallenin  konusu ise Adisyon Cezalarıdır. Adisyon Cezaları, özelikle Restaurant ve Lokantalar için büyük bir sıkıntı olmaya başlamıştır. Özellikle günümüz teknolojik değişikliğe uyum göstermeyen yasalar  için kanayan bir yaraya dönüşmüştür.

Adisyon için kesilen cezalar, İdare maalesef otuz yıldır Hukuksuz cezai işlem uygulanmıştır.Buda yine Mahkeme kararı ile öğrenmiş olduk.İşin tuhafı kimse bunun farkında bile değildir. Önce Kanun çıkartılıyor. Daha sonra Tebliğ çıkartılıyor. Ancak Kanunda bulunmayan Cezai yaptırım, Obje yada ceza dayanağı olan  Tebliğ ile Cezai altyapı ile yasalaştırmaya çalışıyor. Bu resmen Hukuksuzluktur. Mükellef, “ufak cezai yaptırımdır. Memur kesmişse doğrudur.” Devlet’e güven duygusu ile  hareket edip ve İdare ile ihtilafa düşmemek için bu cezaları “kerhen” de olsa ödemektedir.

VUK Kanunu 213 Maddesinde Belirtilen Zorunlu Belgeler;(Değişik: 23/6/1982 - 2686/29 md.) Birinci ve (4369 sayılı Kanunun 81/A-7 nci maddesiyle değiştirilen ibare) ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.

1. Perakende satış fişleri;

2. Makineli kasaların kayıt ruloları;

3. Giriş ve yolcu taşıma biletleri.

Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir.(Dördüncü fıkra mülga: 4/12/1985 - 3239/136 md.)

KANUNDA OLMAYAN ZORUNLU BELGELER TEBLİĞ İLE EKLENMİŞ HALİ ADİSYON;

Bilindiği üzere Maliye Bakanlığı, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (1) Mükerrer 257. maddesi ile vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacıyla tutulmakta olan defter ve belgelere ilaveten tutulmasını ve düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgiler belirlemeye  ve bunlarda değişiklik yapmaya yetkili kılınmıştır. Maliye Bakanlığı da Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 257. maddesindeki yetkiye dayanarak 183 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (2) ile 01 Ağustos 1988 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilen hizmet işletmelerinde Adisyon kullanımını zorunlu hale getirmiştir.

Görüldüğü üzere 213 Vuk belirtilen Belirtilen Zorunlu belgeler arasında Adisyon Yok iken; 257 Sayılı Tebliğ ile eklenmiş ve Otuz Yıldır uygulanmaktadır.Durum bu iken;Son zamanlarda maalesef uygulamada görülüyor ki görevliler Çok ağır cezalar kesmektedir. Denetim elemanları tabiki vergi kayıp ve kaçak ile mücadele edecektir. Bu İdarenin en doğal hakkıdır.Ancak bu yapılırken bazı sorunlar yaşanmaktadır.

Bu Sorun ve eleştiri konusu olan uygulamalardan bazılarını  sıralamak istiyorum.

1-Otuz yıl önce çıkan Kanun/Tebliğler,günümüz teknolojiyle uyumu sağlayamamıştır/Sağlayamamaktadır. Günümüzde Hemen hemen bütün işyerlerinde artık Bilgisayar sistemleri mevcuttur. Artık kağıt kulanılmamaktadır.Ancak İdare ısrarla ” kağıt yada belge“için ısrar etmektedir.

2-Danıştayın defalarca verdiği ve emsal hale gelen bir kararı vardır. Bir fiil için ancak bir ceza düzenlenmelidir.Ancak Denetim Memurları bu Danıştay!ın kararına  fazla riaayet etmiyorlar.

3-İşyerinde mevcut müşteri olmaması halinde bile “Tahmini” yöntemle,(Bu saate kadar bir su bile satamadın mı?) müşteri için ceza yazılmasına çok şahit oluyoruz.Mükellefin itirazını ciddiye alınmadığı gibi bazen tehdite varan uygulamara şahit olunuyor.

Örnek 1;Denetim Görevlisi Bir Restaurandın içine girdiği zaman Masada Adisyon yoktur diye cezai işlem yapmaktadır. Ancak Bilgisayar sistemi mevcuttur. Bunu dikkate almayan Denetim elemanı Cezai işlem uygulamaktadır.Oysa ki Tebliğ Çıktığı zaman ile  günümüz teknoloji  şartlarını göz önüne alınmalılar.

Örnek 2;Denetim Görevlileri sahada uygulama yaparken rasgele girdikleri bir Lokantada fiş sayısına bakarak, Fiş,Müşteri sayısını vb  beğenmeyerek Kanaat getirebiliyor

 Bu konuda Açılan ve kazanılan Bazı davalar mevcuttur. En son İstanbul 9 Vergi Mahkemesinin Esas no:2017/655 ve Karar No:2017/1874 Nolu kararında bir kez daha ıspatlanmıştır. Söz konusu kararda;”İlgili Uzsulsüzlük cezası 213 Sayılı VuK düzenlenmesinde Zorunlu belgeler arasında olmayıp Anılan Kanun’un Mükerrer 257 Maddesinde anılan yetkiye dayanılarak yapılan düzenleme getirildiği, bu itibarla Adisyon tanzim olunmaması halinde ceza uygulanacağı yolunda bir düzenleme bulunmaması veİdari düzenlemelerle ceza tayinin hukuken mümkün olmaması  dikkate alındığında Adisyon Fişi düzenlememesi nedeniyle kesilen ÖUC Hukuka Uygunluk Bulunmamaktır.” Şeklinde Karar verilmiştir.

Sonuç; İdare derhal Kanunları ve Tebliğleri Günümüz şartlarına ve birbirlerine karşı uygun hale getirmelidir. Bu gerek, VUK gerek ise Diğer Kanun ve Tebliğleri için geçerlidir.İdare,günümüz teknolojik şartları Mükellef lehine pozitif şekilde yorumlanmalıdır. Şekil ve şartları tekrar entegrasyon sağlanmalıdır. Denetim görevlileri,Denetim  işlemleri yaparken, denetim alanında uzman olmalıdır. Geçmişteki Hukuki kararları göz önünde bulunmalıdır. Kanun Maddesinde olmayan “Cezai Maddeleri” için ;”Maliye Bakanlığa verilen Yetkiye” dayanarak  Tebliğ ile  zorla getirilmemelidir. Mükellefin  İdare ile güven  duygusu zedelenmemelidir.

Mali Müşavir

Remzi Acar