FATURA NE ZAMAN DÜZENLENİR?

Fatura ne zaman düzenlenir?  Kanuni süresi içerisinde fatura düzenlenmemesinin sonuçları nelerdir?

Vergi mevzuatında fatura düzenlenmesi için genel prensip malın satıldığı veya hizmetin tamamlandığı andır. Vergi Usul Kanunu’nun fatura nizamına ilişkin 231/5’inci maddesinde; “Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azamî 7 gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır” hükmü bulunmaktadır.

Mal teslim edildiğinde irsaliye düzenlenmişse, fatura 7 gün içinde düzenlenebilir. Uygulama bu alanda büyük ölçüde oturmuştur. Mal sevkiyatı her halükarda sevk irsaliyesine bağlandığı için fatura sevk anında düzenlenmemişse de 7 gün içinde düzenlenebilir. Burada esas sorunlu alan, hizmete ilişkin bölümde bulunmaktadır.

Hizmetin kısım kısım yapıldığı veya belirli bir periyoda dayandığı durumlarda hizmet ne zaman tamamlanmış sayılacak, fatura ne zaman düzenlenecek, buna bakmak gerekiyor.

Hizmette bir süreklilik söz konusu ise ve hizmet devam ediyorsa fatura aylık dönemler halinde düzenlenmelidir. Her ay sonunda bir hizmet faturası düzenlenmesi yeterli olacaktır. Bazen hizmet bir sözleşmeye dayalı olmakla beraber belli bir periyodu olmayabilir. Bir ayda birden fazla olabileceği gibi diğer ayda hiç olmayabilir de.

Bu durumda ‘Her bir kısım itibarıyla mı fatura düzenlenmeli, yoksa yine ay sonlarında mı fatura düzenlenmeli” sorusunu cevaplamak gerekiyor. Bir örnekle anlatmaya çalışacak olursak;

A bankası kredi vereceği müşterilerine ilişkin değerleme raporları için B değerleme şirketi ile anlaşmıştır. Sözleşme her ay sonu itibarıyla mutabakat yapılacağı şeklindedir. Banka ilk ayda değerleme şirketine muhtelif tarihlerde üç ayrı değerleme işi göndermiştir. Değerleme şirketi bu üç işi de aynı ay içerisinde tamamlamıştır.

Bu durum da değerleme şirketinin bankaya ay sonu itibarıyla tek fatura ile yaptığı hizmetleri fatura etmesi mümkündür. Şayet değerleme şirketi bu işlerden birini işin geldiği ay içerisinde diğer ikisini ise takip eden ay içerisinde tamamlamış ise bu durumda ilk ay sonu itibarıyla bir işe ilişkin fatura düzenlenecek, kalan iki işe ilişkin fatura ise gelecek ay sonu itibarıyla düzenlenecektir. Elbette sonraki ay içerisinde gelip tamamlanan başka bir iş söz konusu olursa o aya ilişkin faturaya o iş veya işler de dahil edilecektir.

Banka ile değerleme şirketi arasında herhangi bir anlaşma olmasaydı, banka rastgele bu değerleme şirketine iş göndermiş olsaydı, o zaman işin tamamlandığı tarihten itibaren 7 gün içerisinde o işe ilişkin faturanın düzenlenmesi gerekecekti.

7 gün içerisinde fatura düzenlenmemesinin sonuçları nelerdir?

Kanun hükmü “süresi içerisinde düzenlenmeyen fatura hiç düzenlenmemiş sayılır” diyor. Faturanın hiç düzenlenmemiş sayılması nedeniyle VUK 353/1’inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerekecektir.

Bunda bir tereddüt yoktur. Asıl soru KDV uygulaması bakımından durumun ne olacağıdır. Çünkü KDV Kanunu’nun 34’üncü maddesinde “KDV alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir” denilmiştir.

Belgenin hiç düzenlenmemiş sayılması bu hükümle birlikte değerlendirildiğinde ne olacaktır? Burada VUK 3. madde devreye girecektir. Yani vergisel olayların gerçek mahiyeti esastır, hükmü gereği geç düzenlenen belgede yer alan ve kanuni defterlere kaydedilen KDV’nin indiriminde bir engel olmayacaktır.

KDV indirimi açısından önemli olan; KDVK 29/3 madde uyarınca belgenin düzenlendiği yıl içerisinde yasal defterlere de kaydedilmesidir.

Osman ARIOĞLU