HANGİ SÜRELER GERİYE DÖNÜK BORÇLANILIR? (Mustafa İşcan)

Hangi süreler geriye dönük borçlanılır?

Emekli olmak için bazen prim günlerimiz yetmiyor, bazen ise günlerimiz fazla ama gerekli olan bayanlar için 20 erkekler için 25 yıl süresi eksik kalıyor.

İşte tam bu zamanlarda imdadımıza borçlanmalar yetişiyor. Peki kimler, hangi süreleri borçlanabilir? Halk arasında en çok bilinen borçlanmalar; bayanlar için analık (doğum) borçlanması, erkekler için ise askerlik borçlanmasıdır, Borçlanma yaparken en son hangi statüde olduğunuzun ve hangi yılları borçlanacağınızın önemli olduğunu özellikle belirtmek isterim.

5510 sayılı kanuna göre yapılacak olan hizmet borçlanmaları bu kanunun 41. maddesinde düzenlenmiştir. 41.madde uyarınca;

a) Ücretsiz doğum izni veya çalışmadan geçen süreleri en fazla üç çocuğa kadar (çocukların yaşaması kaydıyla veya 2 yıldan az yasadığı süre kadar) 4A (SSK), 4B (Bağkur) ve 4C’li (Memur) kadınlar borçlanabiliyor.

b)Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreler,

c) 4C’li olarak görev yapan personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,

d) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde ve yurt dışında geçirdikleri öğrenim süreleri,

e) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

f) Sigortalı iken tutuklanan ve sonrasında beraat edenlerin tutuklu veya gözaltındaki süreleri,

g) Grev ve lokavtta geçen süreler,

h) Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri,

ı) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin seçimin yapıldığı tarihe kadar olan süreleri,

j) 4857 sayılı kanuna göre kısmı süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreler (25.02.2011 tarihinden sonraki süreler) borçlanılarak hizmet sürelerine eklenebilir.

EN AZ NE KADAR BORÇLANILABİLİR?

Borçlanma işlemi sigortalılar ve bunların hak sahipleri tarafından yapılabilir. İster SSK (4A) kapsamında, ister Bağkur (4B) kapsamında olsun borçlanılacak sürelere ait prim tutarı yazılı talepte bulundukları tarihteki prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32’si oranında hesaplanır.

Bugün alt sınır günlük 12.81 liradır. 12.81 liranın 6.5 katına kadar borçlanma yapılabilir. Prime esas kazancın alt sınırı asgari ücretin brüt tutarının otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6.5 katıdır. Yılda iki kez Ocak ve Temmuz aylarında asgari ücret artışına göre değişir.

Yapılacak olan borçlanmada borçlanılacak günlerin hangi kurumun hizmetine sayılacağı, kaç gün borçlanma yapılacağı ve borçlanılacak tutarın ne olacağı önemlidir. Sigortalının kendisi veya hak sahipleri tarafından yapılan borçlanma sürelerinin tüm hizmetleri ile birlikte aylık bağlamaya yetecek süreden fazla olması halinde fazla olan borçlanma tutarı kurumca tahsil edilmişse iade edilmez.

Ancak emeklilik işlemi gerçekleşmeden borçlanma tutarının tamamı talep edilirse işlem iptal edilir ve borçlanma tutarının tamamı iade edilir. Borçlanma tutarları kurumdan gelecek yazılı cevapla birlikte kuruma bir ay içinde ödenmelidir. Yurt dışı borçlanmada bu süre üç aydır.

Neden önemli?

Sosyal Güvenlikte borçlanmalar daha çok eksik günlerin tamamlanması ve emeklilik tarihini öne çekmesi açısından önemlidir. Doğum borçlanması sigorta başlangıcını geri çekmez diye bilinse de, kadınların staj ve çıraklık dönemlerindeki alınan sigorta numaraları daha sonra yapacakları doğum borçlanmalarını geriye çeker ve daha erken emekli eder.

Erkeklerde ise askerlik borçlanması sigorta başlangıcını geri çekerek daha erken emekli olmayı sağlar. Doğum borçlanması yaparken en son Bağkur veya isteğe bağlı Bağkur ödemeniz varsa; kurum, doğum borçlanmasını Bağkur’a sayıyor. Bu sebeple özellikle SSK’dan emekli olacaksanız, borçlanma yapmadan önce SSK (4A) kapsamında çalışmanızı öneririm.

Muhammet Savur

Babam 1950 doğumlu. SSK girişi 1980, 2250 günü var. Geriye dönük SSK primi ödeyip emekli olabilir mi?

Sosyal güvenlik sistemimizde hangi süreler borçlanılabilir, 5510 sayılı yasanın 41. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Babanız askerlik borçlanması yaparak ve diğer maddelerde de kendi durumuna uyan varsa, ancak borçlanabilir. Bunun dışında boşta geçen süreler borçlanılamaz. 3600 günü tamamladığında emekli olur.

Kadir Yıldırım

Babam 1965 doğumlu. 1985’te askerlik yapmış. 1989’un 1. ayında sigorta girişi var. Askerliği borçlandı ve şu an 5500 prim günü var. Ne zaman enekli olabilir?

Babanız askerlik borçlanmasını ödeyerek 50 yaş 5375 gün ile emekli olur. Yani bu yıl doğduğu gün emeklilik dilekçesini verebilir.

Seyit Ünal

1974 doğumluyum. SSK girişim 01.08.1991. Kaç gün ve ne zaman emekli olurum?

01.08.1991 işe başlangıcınız ile 53 yaş 5600 gün ile emekli olabilirsiniz.

Gülşen Avcı

1993’ten SSK girişim var. 3 yıl da Bağkur’um var. Şu anda sigortalıyım. Ne zaman emekli olurum? 55 yaşındayım.

23.05.1993 tarihine kadarsa sigorta başlangıcınız, 49 yaş 5600 gün ile emekli olabilirsiniz.

Hamide Canbolat

Annem 01.03.1969 doğumlu. İşe giriş tarihi 1986. Bugüne kadar 1100 gün sigorta primi var. İlk doğumu 1992, ikinci doğumu 1995. Emekli olması için ne yapması gerekir?

Anneniz 3600 günü tamamladığında emeklilik dilekçesi verebilir. 2 doğum için 1440 gün borçlanma yapabilir.

Mustafa İşcan

MİLLİGAZETE