İş kazası geçiren sigortalının hakları5510 sayılı Reform Yasasında düzenlenen sigorta kollarından bir tanesi de iş kazası sigorta koludur. Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre, her ne nedenden kaynaklanmış olursa olsun, iş yerinde meydana gelen ve işçiyi bedenen ya da ruhen özre uğratan her olay iş kazasıdır. Dikkat edilirse, iş kazasından söz edebilmek için işçinin kazadan etkilenmiş olması gerekir. Bu etkilenme, iş kazası nedeniyle rapor alarak çalışamama olabildiği gibi uzuv kaybı ya da ölüm olabilmektedir.
Bir olayın iş kazası olabilmesi için kazanın mutlaka iş yerinde gerçekleşmesi gerekmez. İş yerinde olmamakla birlikte, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle, sigortalının, görevli olarak iş yeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda ve sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında (personel servisi) meydana gelen olaylar da iş kazası sayılır.
İŞ YERİNDEKİ KALP KRİZİ İŞ KAZASI SAYILIR
İş yerinde meydana gelen kalp krizi sonucu işçinin ölmesi halinde olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı tartışmalı bir konu idi. Hatta bu nedenle kalp krizi nedeniyle ölen sigortalının yakınları SGK’nın olayı iş kazası saymaması nedeniyle konuyu mahkemelere taşımak zorunda kalmaktaydı. SGK Teftiş Kurulu isabetli biçimde kanundaki lafızdan hareketle kalp krizi ile iş kazası arasında illiyet bağı aranmaması gerektiğini belirterek iş yerinde olan kalp krizinin iş kazası sayılması gerektiğine hükmetmiş ve bu konudaki tüm tartışmaları sona erdirmiştir.
İŞ KAZASINDAN DOĞAN HAKLAR
Reform Yasası gereği, iş kazasından etkilenen sigortalı veya sigortalı ölmüşse hak sahiplerine beş farklı sigorta yardımı yapılmaktadır. Bu yardımlar şunlardır.
İş kazası nedeniyle raporlu işçi, rapor süresince SGK’dan iş göremezlik ödemesini yani çalıştığı dönemde alacağı ücret kadar yevmiyesini almayı sürdürecektir. Sigortalı iş kazası nedeniyle en az yüzde 10 oranında meslekte kazanma gücünü kaybetmiş ise iş kazası gelirine (emekli maaşı) hak kazanacaktır. Sigortalı iş kazası sonucu ölmüşse eş, çocuk, anne ve babasına iş kazası geliri (emekli maaşı) bağlanacaktır. İş kazası geliri bağlanmış kız çocuğu evlenirse 24 aylık maaşı tutarında çeyiz parası almaya hak kazanacaktır. Yine ölen sigortalı için cenazeyi kaldıran aile bireyine cenaze yardımı (415 TL) ödenecektir.
BORÇLAR KANUNUNDAN DOĞAN HAKLAR
Sigortalı iş kazası nedeniyle engelli duruma düşmüş ve meydana gelen olayda da işverenin kusuru varsa yani işveren iş kazası olmaması için gerekli önlemleri almamış, her türlü yükümlülüğünü yerine getirmemişse Türk Borçlar Kanunu gereği işveren, engelli duruma düşmesine neden olduğu işçiye maddi tazminat ödemek zorundadır.
Sigortalının iş kazası nedeniyle ölmesi halinde sigortalının aile bireyleri yani eşi, çocukları, anne ve babası bir gelir kaybına uğrayacaktır. İşte bu gelir kaybını telafi eden müessese Borçlar Kanununda yer almakta ve maddi tazminat olarak nitelendirilmektedir. Bu tazminata destekten yoksun kalma tazminatı da denilmektedir. Miktarı, sigortalının ücretine ve yaşına göre değişiklik göstermekle birlikte 100-500 bin TL arasında değişmektedir.
Borçlar Kanunu, maddi tazminat dışında bir de manevi tazminat öngörmektedir. Zira, sigortalının ölümü nedeniyle aile efradı elem ve ıstırap duyacaktır. İşte bu üzüntüyü karşılama amacıyla düzenlenmiş olan manevi tazminat miktarı eş, çocuk, anne-baba için ayrı belirlenmekte, olaya bağlı olarak değişmekle birlikte hâkim tarafından ortalama olarak anne-baba için 10-15 bin, çocuklar için 15-25 bin, eş için 25-35 bin TL civarında belirlenmektedir.
Halk arasında "kan parası" olarak nitelendirilen ödeme esasında Borçlar Kanunumuzda düzenlenen maddi ve manevi tazminata karşılık gelmektedir.
TERÖRİSTLER TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA
Suriye’nin Kobani Bölgesindeki olayları protesto etme söylemiyle sokakları karıştıran teröristler 40 kadar insanımızın ölümüne sebep oldu. Hatta Yasin Börü ve beraberindeki üç Müslüman kardeşimizi şehit edip, ölüsüne işkenceler yapıldı. İşte bu şekilde tasarlayarak ve hunharca ölüme sebep olanlar, ölenin aile bireylerinin maddi ve manevi zararını karşılamakla da yükümlü. Bu nitelikteki canilerin ödeyeceği maddi tazminat miktarları 1-2 milyon TL olarak belirlenebilmektedir, tıpkı başı kesilerek öldürülen "Münevver cinayeti"nde olduğu gibi.
Şerif AkçanTÜRKİYE