Arife günündeyiz... Yarından itibaren ise tüm İslam âleminde Kurban Bayramı kutlanacak.
Yasal düzenlemeler gereğince arife günü saat 13.00’te başlayan dörtbuçuk günlük Kurban Bayramı günleri özel ve kamu kesimi dâhil olmak üzere tüm çalışan işçiler açısından da aynı zamanda resmî tatildir.
Kurban Bayramında işçilerin çalışıp çalışmamasına göre özel hakları bulunmaktadır.
Bayramda çalışana çifte ücret
İş hukukumuzda Kurban Bayramı olarak kabul edilen günlerde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Bayramda çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayının alınması şattır.
İş yerlerinde çalışan işçilere her bir Kurban Bayramı günü için;
Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir...
Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Örneğin bir firmada mühendis olarak çalışan Ali Bey, aylık maktu 6000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 200 TL’dir. Ali Bey, Kurban Bayramı günlerinde çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılacaktır.
Ancak örneğimizde Ali Bey, Kurban Bayramı günlerinde tatil yapmayarak çalışırsa her bir bayram günü için günlük 200 TL yerine 400 TL’ye hak kazanacaktır. Bu durumda 2018/Ağustos ayında Ali Beye dörbuçuk günlük (arife günü için yarım günlük) Kurban Bayramı için 6000 TL yerine aylık 6900 TL ödeme yapılması gerekecektir. Diğer yandan bu ücret artışına bağlı olarak SGK emekliliğinde de faydası olacaktır.
Bayramda fazla mesai ücreti
Bayram günü olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.
Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır.
Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.
Zamlı bayram ücreti ödenmeyen işçi
Bayramda çalışıp da %100 zamlı ücreti ödenmeyen işçi işten ayrılmamış ise İŞKUR müdürlüklerine ya da Çalışma Bakanlığı İş Müfettişlerine bir dilekçe ile şikâyette bulunabilir.
İşten ayrılmış ise önce ara bulucuya gitmesi gerekmektedir. Arabulucuda uzlaşmamış ise iş mahkemesine başvurabilecektir. Bayram günlerinde çalıştığını iddia eden işçi, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
Hem idari hem de mahkeme safhasında işçinin imzasını taşıyan bordro bu konuda -sahteliği ispat edilinceye kadar- kesin delil niteliğinde kabul edilmektedir.
Mahkemede kayıt ve belgeler önemli
İmzalı bordroda yer alan bayram ve genel tatil ücreti ödemesinin yapıldığı varsayılır. Bordroda ilgili bölümünün boş olması ya da bordronun imza taşımaması hâlinde işçi, bayram günlerinde çalıştığını her türlü delille ispat edebilir.
Ulusal bayramlarda çalışıldığının ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle iş yerine giriş çıkışı gösteren belgeler, iş yeri iç yazışmaları, yazılı delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen çalışmanın bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda, tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmektedir. Bununla birlikte, iş yerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilememektedir.
***
“Söz ilaç gibidir; azı yaşatır, çoğu öldürür…” Hazreti Ali
***
Kurban Bayramınızı en içten dileklerimle kutlar, aileniz ve sevdiklerinizle birlikte geçireceğiniz sağlıklı, mutlu ve huzurlu nice bayramlar dilerim.
İsa Karakaş
tg.com.tr