SGK İşe Giriş ve Ayrılış Bildirgelerinde Özellikli Konular (Ahmet Metin Aysoy)

Mali Müşavirler İçin SGK İşe Giriş ve Ayrılış Bildirgelerinde Özellikli Konular Dosyası (Ahmet Metin Aysoy, SGK E.Başmüfettişi)

1-İşten ayrılış bildirgesinde ceza indirimi nasıl uygulanır?

5510 Sayılı Yasa'nın 102'nci maddesi uyarınca, 5510 sayılı Yasa'nın 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların işten ayrılış bildirgelerinin yasal süresi içerisinde verilmemesi halinde, bir sigortalı başına bir asgari ücretin onda biri oranında idari para cezası uygulanmaktadır.

Ayrıca, Söz konusu bildirgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içerisinde verilmesi ve cezanın ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi durumunda, ceza dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden tatbik edilmektedir.

Öte yandan, idarî para cezalarının, kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde de, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını da etkilemez.

Örnek: 2.2.2015 tarihinde işten ayrılan bir sigortalı için işten ayrılış bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verildiğini ve tebliğ edilen cezanın da, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödendiğini varsayalım.

1/10 indirim uygulaması 1201,50 TL (asgari ücret) X 1/10 =120,15 TL

1/4 indirim uygulaması 120,15 X 1/ 4 = 30,04 TL

3/4 indirim uygulaması 30,04 X 3/4 = 22,53 TL ceza tahsil edilecektir..

2-İşe giriş bildirgesinde ceza indirimi nasıl uygulanır?

5510 Sayılı Yasa’nın 102’nci maddesi uyarınca, 5510 sayılı Yasa’nın 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içerisinde verilmemesi halinde, bir sigortalı başına bir asgari ücret oranında idari para cezası uygulanmaktadır.

İşe giriş bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezanın ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, ceza dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır.

İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez.

Örnek:  2.2.2015 tarihinde işe başlamış bir sigortalı için işe giriş bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra 30 gün içinde verildiğini ve tebliğ edilen cezanın da, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödendiğini varsayalım.

1201,50 TL(asgari ücret) X 1/ 4 = 300,38 TL

300,38 TL X 3/4 = 225,29 TL ceza tahsil edilecektir. 

3- İşten ayrılış bildirgesinde düzeltme nasıl yapılır?

Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin meslek adı ve kodu, sigortalının işten ayrılış tarihi ve nedeni ile sigortalının işten ayrıldığı aydaki ve bir önceki aydaki kazancı işten ayrılış tarihi esas alınarak on günlük süre içerisinde düzeltilebildiği gibi bildirge iptali de bu süre içerisinde yapılabilir. ÇSGB iş kolu ve sigortalının adresi her zaman e-sigorta yoluyla işverenler tarafından değiştirilebilir.

İşten ayrılış nedeni ve işten ayrılış tarihinin on günlük süreden sonra düzeltilmesi işlemleri İŞKUR tarafından kabul edilmemekte olup, işten ayrılış bildirgesindeki hatalı işten ayrılış nedeninin sigortalı tarafından 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında somut belge ile (ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu vs.) kanıtlanması halinde gerekli düzeltme İŞKUR tarafından yapılarak işsizlik ödeneği ödenebilmektedir.

4-Hangi şantiye şefi için işe giriş bildirgesi düzenlenmez?

SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün 7.3.2014 tarih ve 3819904 sayılı Genel yazısında belirtildiği üzere, 4/b sigortalılığı devam eden  ve aşağıda gösterilen mimar ve mühendislerin şantiye şefi olarak işe alınması halinde, işverenin şantiye şefini 4/a sigortalısı olarak bildirme yani işe giriş bildirgesi düzenleme zorunluluğu yoktur.

-Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olan mimar ve mühendisler.

– Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları olan mimar ve mühendisler.

– Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları olan mimar ve mühendisler.

-Diğer şirket ve donatma iştiraklerinin  ortakları olan mimar ve mühendisler.

5-Asıl işverenden iş alan alt işveren işe giriş bildirgelerini vermek için hangi halde 30 günlük süreden yararlanır/yararlanamaz?

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 31 inci maddesinin birinci fıkrasında ; “Alt işveren, mevzuattan doğan yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri sicil numarasına ilave olarak verilecek üç haneli alt işveren numarası ile asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirir. Alt işveren adına işyeri dosyası açılmaz.” Denilmektedir.

Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinde ise ; ‘’  Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde verilmesi  ’’ Hükmü bulunmaktadır.

Asıl işverenin işyeri tescil tarihi eskiyse, bu tescil tarihinden aylar sonra alt işveren asıl işverenle sözleşme yapmış ise, alt işveren çalıştıracağı  işçiler için işe giriş bildirgelerini vermek için yukarda belirttiğimiz 1 aylık süreden istifade edemez.

Örnek: Asıl işveren işyeri tescilini 2.6.2014 tarihinde yapmış ve faaliyetine başlamıştır. Alt işveren asıl işverenle 1.10.2014 tarihinde sözleşme yapmıştır. Asıl işveren dosyası yeni tescil edilmiş bir dosya olmadığı için, alt işveren çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini vermek için 1 aylık süreden yararlanması mümkün değildir.

Asıl işverenin işyeri tescil tarihi yeni ise, bu tescil tarihinde alt işveren asıl işverenle sözleşme yapmış ise, alt işveren işe aldığı işçiler için işe giriş bildirgelerini vermek için yukarda belirttiğimiz 1 aylık süreden istifade eder.

Örnek:  Asıl işveren işyeri tescilini 1.10.2014 tarihinde yapmış ve faaliyetine başlamıştır. Alt işveren asıl işverenle 2.10.2014 tarihinde sözleşme yapıp, bu işte çalıştırmak üzere işçi almıştır. Asıl işveren dosyası yeni tescil edilmiş bir dosya olduğu için, alt işveren çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini vermek için, asıl işverenin işyeri tescil tarihini dikkate alarak,  31.10.2014 tarih saat: 23:59’a kadar vakti vardır.

6-İşe giriş bildirgesi geç verildiği halde ceza uygulanmayacak durumlar nelerdir?

21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan SSİY’nin 58 inci maddesinin beşinci fıkrasında yapılan değişiklikle yaşlılık aylığı almakta olup, işyeri değişmeksizin sigortalılık niteliğini, dolayısıyla prim ödeme şeklini değiştiren sigortalılardan sigorta kolu tercih bildirimi alınmayacaktır. İşverenlerce düzenlenen işe giriş bildirgesinde belirtilen sigortalılık türüne göre işlem yapılacaktır. Aynı işveren yanında çalışması devam eden bu sigortalılar için sigortalılık statüsünün değişikliği nedeniyle düzenlenen işe giriş bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.

-İşverenin  işe giriş bildirgesini vermiş olduğu sigortalının, hizmet  sözleşmesi devam ederken;

Aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalıştırılması,

İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi,

Durumlarında, işe giriş bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.

7-Hangi hallerde işe giriş bildirgesi kağıt ortamında düzenlenir?

-Yabancı sigortalının yabancı uyruk numarasının bulunmaması halinde işe giriş bildirgesi kağıt ortamında düzenlenir. muhasebedr.com

– Mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapılan soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden hizmetlerinin SGK’ ya bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olarak verilecek işe giriş bildirgesi kağıt ortamında düzenlenecektir.

8-İşe Giriş Bildirgesi Nasıl İptal Edilir?

İşe giriş bildirgesini verdiğimiz işçi işe başlamadı. İşe giriş bildirgesini nasıl iptal edebiliriz?

Cevap:

A-İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin  işverenleri tarafından en geç sigortalıların çalışmaya başladığı gün Kuruma verilmesi gerekmektedir.

e-sigorta sistemi işe giriş bildirgesinin verildiği gün, bildirgenin iptaline de izin vermektedir.

Bu nedenle, çalışmaya başlaması gerektiği gün içerisinde işe giriş bildirgesi verilen işçinin aynı gün de işe gelmemesi halinde, aynı gün de işe giriş bildirgesi e-sigorta vasıtasıyla iptal edilir.

B-Diğer işyerlerinde başlatılacak sigortalılar

İnşaat, balıkçılık ve tarım dışında kalan işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin  işverenleri tarafından en geç sigortalıların çalışmaya başladığı günden önceki gün Kuruma verilmesi gerekmektedir.

e-sigorta sistemi işe giriş bildirgesinin verildiği gün, bildirgenin iptaline izin vermektedir.

Bu nedenle, çalışmaya başlaması gerektiği günden önceki gün işe giriş bildirgesi verilen işçinin, işe gelmemesi halinde, bildirgenin verildiği günü takip eden günde, bildirgenin e-sigorta vasıtasıyla iptal edilmesine sistem izin vermemektedir.

Bu durumda, işçinin işe başlamadığını kanıtlayan tutanak v.b belgelerle sosyal güvenlik merkezine başvurularak, işe giriş bildirgesinin iptali sağlanır.

 

9- İşe Giriş Tarihi Nasıl Düzeltilir?

Soru: İşe giriş bildirgesinde sigortalının işe başlama tarihinde hata yaptığımızı fark ettik. İşe giriş tarihini nasıl düzeltebiliriz?

Cevap:

1- İşe giriş bildirgesinde sigortalının işe alındığı tarihin hatalı olduğunu kanıtlayan belgelerle birlikte, işyerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezine/il müdürlüğüne başvurun. muhasebedr.com

2- SGK tarafından yapılacak değerlendirmede; işe giriş bildirgesinde düzeltilmesi istenen tarihe ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde sigortalı adına yapılan bildirim bulunup bulunmadığına bakılır.

3-İşverenin sunduğu belgeler ile SGK kayıtlarının birbirini doğrulması halinde gerekli düzeltmeler yapılır.

4- İşveren bildirimlerinde tereddüt ve şüphe duyulması halinde, SGK’ nın denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından yapılacak araştırma sonucuna göre işlem yapılır. 

Ahmet Metin Aysoy

 SGK E.Başmüfettişi

–AHMET METİN AYSOY’dan SOSYAL GÜVENLİK DOSYASI

*MuhasebeDR.Com

TÜRKİYE’NİN MUHASEBE DOKTORU