SON YASAL DÜZENLEMEYE GÖRE İKALE SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN ALACAKTAN YAPILAN GELİR VERGİSİ KESİNTİSİ (STOPAJ) SORUNU (Av. İsmet Ömer Güneş)
İkale sözleşmesinden doğan alacaklardan yapılan gelir vergisi kesintisi konusunda daha önce yazmış olduğumuz makaleler ile her ne kadar konuyu aydınlatmaya çalışmışsak da 7103 sayılı Kanun ile kanun koyucu bu alanı yeniden düzenlemiştir. Biz de son düzenlemelerle değişen durumu yeniden kaleme alma ihtiyacı hissederek , değişen durumu dikkatinize sunuyoruz.
7103 sayılı yasadan önce kıdem tazminatı konusunda gelir vergisi istisnası olduğu Gelir Vergisi Kanunu madde 25/7'den , işe başlatmama tazminatı konusunda gelir vergisi istisnası olduğu Gelir Vergisi Kanunu madde 25/1'den anlaşılmaktaydı. Diğer işçi alacakları olan ihbar tazminatı , fazla mesai ücreti , yıllık izin ücreti ve yardım mahiyetindeki ödemeler ise ücret niteliği olup olmamasına yani fiili çalışma karşılığı olup olmamasına göre değerlendirilirdi. Fazla mesai ücreti , fiili olarak sözleşmede kararlaştırılan süreyi ya da yasanın öngördüğü süreyi aşan çalışmaların karşılığı olan ödemeler olduğu için ücret olarak değerlendirilip gelir vergisine tabi tutulmaktaydı. Yine yıllık izin ücreti de kullanılmayan yıllık izin yerine yapılan çalışmanın karşılığı olan ücret niteliğinde ödeme olup gelir vergisine tabi tutulmaktaydı. İhbar tazminatı , diğer tazminat ve yardım niteliğinde yapılan ödemeler ise ücret olarak değerlendirilmeyip gelir vergisine tabi tutulmamaktaydı.
7103 sayılı yasa ile kıdem tazminatı , ihbar tazminatı ve diğer tazminat ve yardım niteliğindeki ödemeler ücret olarak nitelendirilmişse de Gelir Vergisi Kanunu 25/7. madde kapsamı alınarak gelir vergisinden istisna olacağı ancak belirlenen meblağı aşan tutarının gelir vergisine tabi tutulacağı düzenlenmiştir. Gelir vergisi istisnası tutarının üst sınırını ise en yüksek devlet memuruna ödenecek yıllık ikramiye üst sınırının çalışılan yıl ile çarpılması sonucunda elde edilen tutar oluşturacaktır. 2018 yılı için 5.001,76-TL en yüksek devlet memuruna ödenecek yıllık ikramiye üst sınırını oluşturmaktadır.
İşe başlatmama tazminatı hariç olmak üzere diğer tazminat ve yardım niteliğindeki ödemelerin toplamının istisna tutarını aşan kısmı gelir vergisine tabi tutulacaktır. İşe başlatmama tazminatı Gelir Vergisi Kanunu madde 25/1'de düzenlendiği için miktarı ne olursa olsun gelir vergisine tabi tutulmayacaktır.
Bu durumda örnek olarak 8 yıllık çalışması olan bir işçinin ikale sözleşmesi ile iş akdini sona erdirmesi üzerine kendisine 32.000-TL kıdem tazminatı , 6.000-TL ihbar tazminatı , 20.000-TL de ek yardım ödemesi yapılması durumunda;
Ödenecek toplam tutar : 58.000-TL
İstisna edilecek tutar :8 x 5.001,76 = 40.014,08 TL
olacaktır. İşçiye yapılacak ödemenin 40.014,08 TLlik kısmı gelir vergisine tabi olmayacak artan kısım ise gelir vergisine tabi olacaktır.
Diğer işçi alacakları olan fazla mesai ücreti ve yıllık izin ücreti ise son düzenlemeye dahil edilmeyerek 7103 sayılı kanundan önceki dönemdeki gibi gelir vergisine tabi olan ücret niteliğindeki ödemelerdir.
Gelir vergisine tabi olmasa dahi kıdem ve ihbar tazminatı ödemeleri ya da her ne ad ile olursa olsun tazminat ya da yardım mahiyetindeki ödemeler genelde işverenler tarafından vergi denetimi konusundaki tereddütleri sebebiyle bordroya yansıtılmakta ve gelir vergisi kesintisine tabi tutulmaktadır. Haksız gelir vergisi kesintisine karşı iş sözleşmesi ile çalışanların vergi mahkemelerinde dava açması gerekmektedir.
Av. İsmet Ömer GüneşSoru ve görüşleriniz için:
[email protected]ismetomergunes.av.tr