VERGİ İNCELEMESİ HER ZAMAN KÖTÜ MÜ?
Birçok vergi mükellefi veya vergi sorumlusu (Bundan sonra vergi mükellefi ve vergi sorumlusu için mükellef tabiri kullanılacaktır.), vergi müfettişi tarafından vergi incelemesi için yasal defter ve belgeleri istendiğinde hemen paniğe kapılıp; acaba ne suç işledim, ne tür bir hata yaptım, yaptığım vergi hilelerini mi fark ettiler, bana çok vergi cezası çıkar mı, beni savcılığa verir mi? gibi soruları kendilerine sorup kendini gereksiz yere strese sokabilmektedir.
Peki mükellefler bu tür soruları sorarak kendilerini strese sokmakta haklılar mıdır? Bu soruya cevap vermeden önce öncelikle vergi incelemesinin ne olduğu ve ne anlama geldiğine bir bakalım.
213 Sayılı Vergi Usul Kanununda (VUK) vergi incelemesinin tanımı yapılmamış ancak vergi incelemesindeki amacının ne olduğuna ilişkin bir yasal düzenleme yapılmıştır. VUK 134. maddesinde
''vergi incelemesinden maksat ödenmesi gereken verginin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır.'' hükmü yer almaktadır. Şimdi kanundaki bu hükümden yola çıkarak vergi incelemesinin neden yapıldığı irdeleyelim.
Bilindiği üzere Türkiye'de beyana dayanan bir vergi sistemi kurulmuştur. Yani mükellefler; bir takvim yılı, bir hesap dönemi veya bir vergilendirme döneminde ödenmesi gereken vergileri kendileri tarafından vergi kanunlarında yer alan hükümler çerçevesinde tespit edip vergi dairesine beyan ederler. Tabi mükellefler bu vergileri beyan ederlerken bazen kasıtlı bazen de sehven kendi lehlerine olacak şekilde, bazen de aleyhlerine olacak şekilde vergi beyan edebilmektedir. İşte vergi incelemesi tam da bu aşamada devreye girmektedir. Çünkü mükellefler tarafından beyan edilen vergi her zaman doğru olmayabiliyor. Vergi incelemesiyle mali idare mükelleflere şunu söylemektedir. Ey mükellef ödenmesi gereken vergiyi vergi kanunları çerçevesinde hesapla ve beyan et, ancak ben daha sonra gerek gördüğümde senin bu beyanlarının doğruluğunu vergi incelemesi ile denetleyeceğim. der.
Burada vergi incelemesinin maksadından da anlaşıldığı üzere vergi incelemesi yapılırken mükellef tarafından beyan edilen verginin doğru beyan edilip edilmediğini vergi kanunları hükümleri çerçevesinde araştırılır, bu araştırma neticesinde olması gereken vergi doğru tutarı tespit edilir ve bu tespitin yerine getirilmesi için de ilgili mercilere öneride bulunulur. Görüldüğü üzere mükellef ister kendi lehine ister kendi aleyhine olacak şekilde vergi beyanında bulunsun vergi incelemesi müessesesi, ödenmesi gereken verginin doğruluğunu ile uğraşmaktadır. Yani vergi incelemesinde hiç bir zaman amaç mükelleften daha fazla vergi almak veya vergi cezası keserek mükellefi cezalandırmak olmamıştır.
Sonuç olarak yazımızın başındaki soruya gelecek olursak, eğer mükellefler vergilerini beyan ederlerken herhangi bir vergi hilesi yapmamışlarsa veya az çok vergi hataları konusunda da kendilerinden eminseler hiçbir zaman vergi incelemesinden korkup kendilerini gereksiz strese sokmalarına gerek yoktur çünkü her vergi incelemesinde mutlaka mükellefe vergi ve ceza çıkmamakta bazen vergi incelemesi sonucunda mükelleflerin vergi iadesi almaları bile mümkün olabilmektedir.
Bilal ASLANVergi Müfettişi[email protected]Kaynak:1- 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
Diğer Makaleleri:–
TÜKETİCİLER VEYA VERGİ MÜKELLEFLERİ TARAFINDAN YAPILAN MAL İADESİNDE BELGE DÜZENİ -
Net Asgari Ücrete Vergi Dilimi Engeli