Yabancı çalışanlarda 3 aylık süreye dikkat!Bir Okurumuz soruyor:“Bünyamin bey, Macaristan’daki yurtdışı firmamızdan ülkemize gelen genel müdür yardımcımızı sigortalı yapmamız gerekiyor mu? Kendisi Macar vatandaşı. 2014 Şubat ayından beri bizim firmada çalışıyor. Eskiden sigortalı olmasına gerek yoktu, şimdi değişmiş diyorlar doğru mudur? SGK’dan ceza yer miyiz? Cezadan kurtulabilir miyiz?
Sayın okurum, yurtdışından ülkemize gelen çalışanların sigortalılığı çok merak edilen bir hususu oluşturuyor.
Zira ülkemiz artık çok sayıda yabancı çalışıyor, yaşıyor…
Ülkemiz artık yabancıların gelmek istemediği, “Geceyarısı Ekspresi” imajına boğulmuş o eski Türkiye değil…
Küresel pek çok firmanın Türkiye’de şubeleri, lojisitk merkezleri, yönetim merkezleri var, hatta firmalarını buradan yönetiyorlar.
Küresel firmaların Asya ve Afrika bölge büroları ülkemizde. Dahası eğitim için, sağlık hizmeti almak için, çalışmak için ülkemizi tercih eden, bizimle birlikte yaşayan çok kişi var.
İstatistiklere göre dünyanın yüz kırk ülkesi İstanbul’dan yönetiliyor…
İnsanlar Ülkemizde Çalışmak İstiyor
Darbe sonrası 1980’lerin, 1990’ların Türkiye’sinde insanlar kaçak Avrupa’ya gitmeye çalışırmış. Yani bizim vatandaşlarımız bile ülkesinden kaçmaya çalışırmış.
Ama Türkiye artık insanların sınırlarından kaçmaya çalıştığı değil, sınırlarından girmeye çalıştığı bir ülke.
Güney illerimizde İngilizlerin, Almanların, Rusların mahalleleri var, on binlercesi ülkemizde yerleşik yaşıyor, belediye meclislerine temsilci sokuyorlar.
Dahası Avrupa ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkeden yabancılar gelip Türkiye’de çalışıyor.
Öyle bir yoğunluk var ki, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yabancı çalışma izin başvurularındaki yoğunlukla uğraşıyor.
Üstelik bu söylediğimiz, insani sığınma amacıyla gelen (Suriyeli, Filistinli, Afrikalı) gibi kesimleri kapsamıyor, yalnızca çalışma ve yaşamak amacıyla ülkemize gelenleri kapsıyor.
Peki, bu şekilde ülkemize gelip çalışmaya başlayan kişiler nasıl sigortalı olacak, SGK’ya bildirilmeleri gerekiyor mu, para cezası almamak için ne yapmak gerekiyor? Ayrıntılı olarak açıklayalım.
Eskiden Yabancılar Sigortalı Olmuyordu
Öncelikle şunu belirtelim: Ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde sigortalı olmak için TC vatandaşı olma şartı yok, yani yabancı uyruklu kişiler de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’nda belirtilen hallerde sigortalı olabiliyor, hatta olmak zorunda.
Ancak 5510 sayılı Kanun daha evvel ülkemiz ile arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan yabancı bir ülkede sigortalı olup ülkemize gelenlerin ülkemizde de ayrıca sigortalı olarak çalışmasını istemiyordu.
Teknik ifadesi ile, yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler sigortalı sayılmamakta idi.
Örneğin Macaristan’da, o ülkenin sosyal güvenlik kuruluşundan alacağı sosyal sigortaya olduğunu belgeleyen birinin ülkemizde SGK’ya bildirimine gerek bulunmuyordu.
Mütekabil ülke ile aramızda sosyal güvenlik anlaşması var ise, bu kez sosyal güvenlik anlaşmasının hükümleri uygulanıyordu.
SGK’ya Bildirimde 3 Aylık Süre Sınırı Var
Ancak bu şekilde gelen yabancı kişilerin sigortalı olmayacağına dair hüküm 6552 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun sigortalı sayılmayanların düzenlendiği 6 ncı maddesinin (e) bendinde yapılan değişiklik sonrasında 11.09.2014 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirildi.
Yapılan değişiklikle, 11.09.2014 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan düzenleme ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla sosyal güvenlik sözleşmesi uygulanmayan ülkelerde sigortalılığı sağlanıp ülkemize çalışmaya gelen sigortalılar yönünden muafiyet süresi üç aya indirildi.
Buna göre; sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sigortalı ya da emekli olup ülkemize çalışmaya gelen sigortalılar ülkemizde çalışmaya başladıkları tarihin üçüncü ayın bitiminden sonra sigortalı sayılmaya başlıyorlar. Daha açık bir ifade ile üçüncü aydan itibaren aynen bir Türkiyeli vatandaşın olduğu mevzuata tabi oluyorlar.
Önceden Beri Çalışanlar Ne Olacak?
5510 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin (e) bendi değişikliği 11.09.2014 tarihinde yürürlüğe girdiğinden bu tarihten önce ülkemize çalışmaya gelenlerden çalışmaları halen devam edenlerin üç aylık muafiyet süresi 11.12.2014 tarihinde doldu.
Bu şekilde çalışanlara ait işe giriş bildirgelerinin en geç 11.12.2014 tarihi saat 23:59’a kadar e-sigorta yoluyla Kuruma vermeleri gerekmekte idi.
Bu noktada soru soran okurumuza iki haberimiz var; biri kötü diğeri iyi.
Önce kötü olanı söyleyelim:
Eğer Macaristan’dan gelen sigortalınız ile ilgili olarak 11.12.2014 tarihinde işe giriş bildirgesini vermedinizse işe giriş bildirgesinden dolayı 1 asgari ücret tutarında (1134 TL) idari para cezası alacaksınız.
Zira 2014 Şubatından beri ülkenizde çalışan genel müdüür yardımcınızın sigortalılığı 11.12.2014 tarihinde başladı. Onu bildirmediniz ise idari para cezasına maruz kalmış bulunuyorsunuz…
Para Cezasını İndirmek Mümkün
Ancak bir de iyi haberimiz var.
Eğer yurtdışından gelen çalışanın işe girişini 11.12.2014 tarihinde yapmayı unutmuş iseniz 1134 TL para cezası almanıza gerek yok.
Eğer işe giriş bildirgesini SGK tespit etmede bir ay içerisinde (11 Ocak 2015) tarihine kadar kendiliğinizden verirseniz, alacağınız ceza dörtte üç oranında düşecek ve 283 TL 50 Kuruşa düşecek.
Dahası cezayı size tebliğinden itibaren 15 gün içinde öderseniz bir de yüzde 25’lik indirim daha uygulanacak 212 Küsür Lira ödeyerek kurtulacaksınız.
Dahası eğer Aralık ayına ait aylık prim ve hizmet belgesini en geç 23 Ocak 2015 tarihine kadar verirken hizmetlerini bildirir iseniz, aylık prim hizmet belgesinden dolayı da ceza yemeyeceksiniz.
Muafiyet Süresi Nasıl Hesaplanacak?
Şimdiye kadar söylediklerimiz ülkemize 11.09.2014 tarihi öncesinde çalışmaya gelenlerin durumlarını açıklıyor.
Peki ülkemize bu tarihten sonra çalışmaya gelenler ne olacak?
Belirttiğimiz üzere ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden 11.09.2014 tarihi sonrasında ülkemize çalışmaya gelenler tabiyetlerinin hangi ülke olduğuna bakılmaksızın üç aylık muafiyet sürelerinden sonra sigortalılıkları başlıyor.
Üç aylık muafiyet süreleri de çalışmaya başladıkları tarihe göre tespit edilerek SGK’ya bildirilmesi gerekiyor.
Üç aylık süre ülkemizde çalışmaya başladığı tarihten itibaren sayılacak.
Örneğin ülkemizde 10 Aralık 2014 tarihinde çalışmaya başlayan bir yabancının zorunlu sigortalılığı 10 Mart 2015 tarihinden itibaren başlıyor.
Ülkemizde Anlaşması Varsa Ne Olacak?
Şimdiye kadar söylediklerimiz ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden çalışmaya gelenleri kapsıyor.
Ülkemiz ile arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerden ülkemize çalışmaya gelen sigortalar hakkında sözleşmelerin geçici görevle ilgili hükümleri uygulanmaya devam edilmekte.
Başka bir deyişle, geçici görevli olarak ülkemizde çalıştıkları sürece ikinci kez ülkemizde de sigortalı olmalarına gerek yok, o ülkedeki sigortalılıkları yeterli sayılıyor.
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ya da imzalanmamış ülkelerde herhangi bir sigortalılığı bulunmayanlar daha önce de olduğu gibi ülkemizde çalışmaya başladıkları tarihten itibaren sigortalı olmak zorundalar.
Son olarak hangi ülkeler ile aramızda sözleşme olduğunu da hatırlatalım: Sırbistan, Slovakya, Hırvatistan, Lüksemburg, Arnavutluk, Kanada, Kebek, Çek Cumhuriyeti, Bosna-Hersek, Danimarka, Gürcistan, Romanya, Azerbaycan, Makedonya, Bulgaristan, KKTC, Libya, Norveç, Fransa, Libya, İsveç, İsviçte, Avusturya, Belçika, Hollanda, Almanya, İngiltere.
Bünyamin Esenmemurhaber.com