Yurtdışı Borçlanması mı, İsteğe Bağlı Prim Ödemek mi? (Mustafa KESKİN)

YURTDIŞI BORÇLANMASI MI? İSTEĞE BAĞLI PRİM ÖDEMEK Mİ? (Mustafa KESKİN)

Türk vatandaşları yurtdışında iki şekilde çalışmaktadırlar. Birinci durum ülkemizle sosyal güvenlik anlaşması olan ülkede çalışmak. İkinci durum ise ülkemizle sosyal güvenlik anlaşması yapılmayan bir ülkede çalışmak.

Birinci durumda olan yani ülkemiz ile sosyal güvenlik anlaşması yapılan bir ülkede çalışan Türk vatandaşları, çalıştıkları ülkede ve o ülke sosyal güvenlik sistemine kayıtlı oldukları gibi aynı süreleri ülkemizdeki sosyal güvenlik kurumu olan SGK' ya borçlanarak bizim mevzuatıma tanımlanan sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmektedirler.  Bu durumdaki vatandaşlar için yurtdışındaki çalışılan sürelerin  isteğe bağlı sigorta statüsünde SGK' ya ödenmesi mümkün değildir. Bu durumdaki vatandaşlarımız sadece yurtdışı borçlanması yapabilirler. Yurtdışı borçlanması yapmak isteyenlerin ülkemizde daha önce bir çalışmaları varsa, tabi oldukları son statüden borçlanma yapacaklardır. eğer daha önce bir  sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışmaları bulunmuyorsa bu defa Bağ-Kur(4/B) statüsünden yurt dışı borçlanması yapacaklardır.

SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMASI OLMAYAN ÜLKELERDE ÇALIŞANLARIN DURUMU;

Sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde çalışanların sigortalılığı Sosyal Güvenlik Kanununda şu şekilde düzenlenmiştir.

"Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri SSK (4/A)  kapsamında sigortalı sayılır ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, isteğe bağlı sigortalılıkta aranan, Türkiye’de yasal olarak ikamet etme şartı aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz. Bu kapsamda  yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri SSK(4 A) bendi kapsamında sigortalılıktan sayılır."

Yukarıdaki düzenlemeden de anlaşılacağı gibi ülkemiz ile sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde Türk işverenleri tarafından çalıştırılan Türk işçiler için işverenleri, kısa vadeli sigorta primleri ile genel sağlık sigortası primlerini ödemek zorundadır. Ancak emeklilik için gerekli olan uzun vadeli sigorta primlerini ödemek zorunda değildir. İşçiler, işverenleri tarafından ödenmeyen uzun vadeli sigorta primlerini istemeleri halinde kendileri isteğe bağlı sigorta statüsünde ödeyebilirler. Bu amaçla ödenen primler SSK(4/A) statüsünde ödenen primler gibi değerlendirilecektir. Bu da emeklilik ve diğer haklar yönünden önemli bir avantaj sağlamaktadır.

İsteğe bağlı sigorta prim oranı %32 olmasına rağmen sosyal güvenlik anlaşmamız olmayan yabancı ülkede çalışan sigortalıların genel sağlık sigortası primleri, işverenleri tarafından ödendiğinden tekrardan genel sağlık sigortası primi ödemeden sadece %20 uzun vadeli sigorta kolları primi ödeyerek isteğe bağlı sigortalı olabilmektedirler.

Yurtdışı borçlanmasında da prim oranı %32 dir. Yurtdışında çalışana sigortalı her ay isteğe bağlı prim ödemek yerine yurtdışı borçlanması yapmak istemesi halinde yine %12 genel sağlık sigortası primini ödemeyecek, sadece %20 uzun vadeli sigorta primini ödeyerek yurtdışı borçlanması yapacak ve yurtdışında çalıştığı günlerin sigortalılığını tesis edilecektir. Aradaki tek fark isteğe bağlıda her ay peyder pey prim öderken, yurtdışında istediği zaman toplu ödeme yaparak sigortalılığını hak kazanabilecektir.

SORU;

Mustafa bey iyi günler; Memur olarak emekli olabilme hakkından faydalanabilmek için sadece 6 günüm kaldı, o yüzden vaktiniz elverdiği ölçüde erken cevaplamanızı istirham ediyorum. 2000' de başlayıp 14 sene öğretmenlik yaptım,  Ekim /2014' te istifa edip stajyer avukatlığa başladım. Derece ve kademem 3/2 idi. Yatıracağım prim ile alacağım emekli maaşı kıyaslandığında şu iki yoldan hangisi benim için daha uygun olur?

1. Memur olarak emekli olma hakkından yararlanıp primlerimi emekli sandığına yatırmak

2. Bağ-Kur' lu olarak primlerimi yatırmak.

Teşekkür ediyorum, iyi çalışmalar..Ekrem Korkmaz. 

CEVAP:

Ekrem Bey;

Memurluktan ayrılan kişi isteğe bağlı sigortalı  olarak Emekli Sandığına (4/C) prim yatırmaya devam edebilir. Ancak bunun şartları bulunmaktadır. Devlet memurunun kendi isteği ile işten ayrılmış olması ve 10 yıldan fazla devlet memurluğu hizmetinin bulunması ve SGK kapsamında diğer statülerde (SSK, BAĞ-KUR) çalışılmıyor olması  gerekmektedir. Siz iki şartı taşımakla beraber avukatlık mesleğini yapacağınızdan dolaylı ister bağımlı isterse bağımsız çalışın üçüncü şartı taşımanız mümkün değildir. Çünkü avukatlık mesleğini yapmaya başlamanızla birlikte zorunlu olarak SSK(4/A) yada Bağ-Kur(4/B) kapsamında sigortalı olmak zorundasınız. Stajyerlik süresi boyunca Emekli Sandığından(4/C) isteğe bağlı sigortalı olsanız bile diğer zorunlu statülerden sigortalılığınızın başlaması ile birlikte Emekli Sandığı(4/C) isteğe bağlı sigortalılığınız kendiliğinden sona erecektir.

Cevabımdan da anlaşılacağı üzere tercih şansınız bulunmamaktadır.

Mustafa KESKİN