Asgariden prim ödeme emekli aylığını düşürür mü?
Soru: 1975 doğumlu ve 1997 SSK girişliyim. Emeklilik için gün sayısını doldurup yaşı beklerken, isteğe bağlı olarak en düşükten ödemeye devam etmek alacağımız emekli maaşını düşürüyormuş. Bu açıdan 'en düşükten ödeyecekseniz ödemeyin' diyorlar. Ödemeyi kesmek mi yoksa devam etmek mi daha doğru olur? l Yuled T
Cevap: Sorunuzun cevabı sigortalının tüm çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarına, prim ödeme gün sayısına, prim ödediği dönemlere göre değişir. Çünkü 2000’den önce ödenen, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ödenen prim ve 1 Ekim 2008’den emekli olunan tarihe kadar ödenen primler emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor.
Bu veriler olmadan sorunuza cevap verilmesi mümkün değil. Ancak genel bilgi verecek olursak; daha önce yüksek kazanç üstünden prim ödeyip son yıllarda düşük kazanç üstünden prim ödemek emekli aylığını düşürür. Ancak daha önceki yıllarda düşük kazanç üstünden prim ödeyip son yıllarda yüksek kazanç üstünden prim ödeme emekli aylığını, yüksek kazanç üstünden prim ödeme süresine bağlı olarak bir miktar artırır.
Ayrıca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı aynı olduğu sürece, isteğe bağlı prim ödemeyle, sigortalı çalışarak prim ödeme arasında bir fark bulunmuyor. Burada dikkat edilmesi gerek esas husus; isteğe bağlı olarak 1259 günden fazla prim ödememektir. Çünkü primi ödenen son yedi yılda (son 2520 gün prim ödemesi içinde) fazla prim ödenen kurum şartlarıyla, prim ödemeleri eşitse son olarak tabi olunan kurum şartlarıyla emekli olunuyor.
İsteğe bağlı olarak 1259 günden fazla prim ödeyen kişi, SSK’dan değil Bağkur’dan emekli olmak zorunda kalır. 23 Mayıs 1997’den önce sigortalı olan 5825 gün, 23 Mayıs 1997’den sonra sigortalı olan kişi 5900 gün primle SSK’dan emekli olabilecekken, son 1260 gün primi isteğe bağlı ödemesi halinde, 9000 gün primler Bağkur’dan emekli olmak zorunda kalır.
YAŞ ŞARTI ARANMADAN EMEKLİ OLACAKLAR İŞLERİNDEN KIDEM TAZMİNATI ALARAK AYRILABİLİR Mİ?
Soru: Yüzde 50 engelli raporum var. Primim doldu. Sigorta girişim 2004’te olup 2024’te emekli olacağım. Şimdi işyerinden ayrılmak istiyorum. İşyeri bana tazminat alabilmem için SGK’dan yazı getir diyor. SGK bana 2004’te sigorta girişim olduğu için tazminat alamazsın dedi. 1999 girişim olsaydı alırmışım. Aynı işyerinde 16 senedir çalışıyorum. Bu kadar yıl boşa mı gidecek? Ne yapmam gerekiyor? l Adem Ç
Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındakileri sağlayanlar, işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Vergi indirim hakkı da almışsanız, 3’üncü derece engelli olarak emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 4400 gün prim ödeme şartlarına tabisiniz. 4400 gün prim ödemiş olmanız şartıyla 20 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız tarihte yaş aranmadan emekli olacaksınız.
Yaş aranmadan emekli olacağınızdan işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılmak için, hem sigortalılık süresi hem de prim ödeme şartını birlikte sağlamanız gerekiyor. Başka bir ifadeyle kıdem tazminatınızı emekli olacağınız tarihte alacaksınız. Bu nedenle herhangi bir hak kaybınız söz konusu değil.
BAĞKUR’DA EMEKLİLİK ŞARTLARI NASIL BELİRLENİYOR?
Soru: 5 Nisan 1971 doğumlu babamın ilk SSK başlangıç tarihi 9 Ekim 1987’de olup 2001’de sigorta girişi kapandı. 24 Temmuz 2003’ten beri de Bağkurlu. Babam ne zaman emekli olabilir? l Simge Y
Cevap: Bağkurlu’nun emekli olma şartlarını 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla sahip oldukları prim sayısı belirliyor. Babanızın bu tarih itibarıyla prim ödeme gün sayısını bildirmediğinizden, emekli olacağı yaş hesaplanamıyor. Ancak 15 tam yıldan (5400 günden) fazla prim ödemesi olduğundan bundan sonra prim ödemese de, 58 yaşını dolduracağı tarihte yaş haddinden emekli olabileceğini söyleyebiliriz.
Babanızın askerlik tarihini (gün, ay, yıl olarak) askerlik süresini ve 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla prim ödeme gün sayısını ve toplam SSK prim ödeme gün sayısını bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.
Ekrem Sarısu
https://www.posta.com.tr/yazarlar/ekrem-sarisu/asgariden-prim-odeme-emekli-ayligini-dusurur-mu-2270190