Borçlanarak emekliliği erkene çekebilirsiniz
Soru: 1968 doğumluyum. İlk SSK başlangıç tarihim 4 Aralık 2000. Toplam 7707 gün prim ödemem var. Askerden önce sigortam yoktu. 18 aylık askerliği borçlanarak bedelini yatırdığım durumda en erken hangi yaşta emekli olabilirim? 60 olan emeklilik yaşım 18 ay daha geri çekilir mi? Faruk İ.
Cevap: Sigortalı olduğu tarihten sonra askerlik yapanlar askerlik borçlanması yaparlarsa bu durum sadece prim gün sayılarını artırır, emeklilik yaşını erkene çekmez. Ancak çalışmaya başlamadan ve sigortalı olmadan önce askerlik yapanlar isterlerse askerlik sürelerini borçlanabilirler, böylece emeklilik yaşını da erkene çekerler. Yani, borçlanacağınız gün sayısı kadar emekliliğiniz erkene çekilir ve bu da emeklilik yaşını etkiler. Bu durumda 18 ay askerlik borçlanması yaparsanız 58 yaşında emekli olabilirsiniz.
AYRILIRSANIZ TAZMİNAT ALAMAZSINIZ
Soru: Apartman görevlisi olarak kıdem tazminatımı alarak emekli oldum. Aynı apartmanda 3.5 yıldan beri sigortalı olarak çalışmaya devam etmekteyim. Kendi isteğimle ayrılırsam 3.5 yıllık kıdem tazminatı alma hakkım var mı? Kemal E.
Cevap: Yaş dışında tüm şartları yerine getirmesine rağmen emekli olamayanlar kendi istekleri ile ayrılıp tazminat alabilir. Emekli olup da başka işte çalışanların kıdem tazminatı alabilmesi için işverenin işten çıkartması gerekir.
EMEKLİLİK PRİMİNİN TARİHİ ÖNEMLİ
Soru: E-devlette sigortama girince işe giriş tarihim olarak 1989 yılı gözüküyor ancak prim ödeme başlangıcım 1998. İlk prim ödeme tarihi değil, işe giriş tarihi önemli değil mi? Buna göre hesap hangi yıldan yapılacak? Emeklilik ikramiyemi işverenim mi hesaplayacak ve emekli olduğum zaman mı yoksa, işten ayrılırken mi verilecek? Erok Y.
Cevap: Emeklilik hesabı ilk sigortalı olup da uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) primi yatırılmaya başlandığı tarihten itibaren yapılır. İlk sigortalı olunan ya da ilk işe giriş tarihi değil emeklilik priminin yatmaya başladığı tarih önemlidir. Emeklilik ikramiyesini işveren hesaplayacak ve emekli olduğunuzda ödeyecek.
ENGELLİLERDE YAŞ ŞARTI ARANMAZ
Soru: 1978 doğumlu, yüzde 40 engelliyim. İşe başlangıç tarihim 1995. Emekliliğim Eylül 2022’de doluyor. Emekli olmaya karar verdiğimde yüzde 40 engelli olduğumdan dolayı maaşımın bağlanabilmesi için yaşı beklememe gerek var mı? Emekli maaşım engelli maaşları gibi düşük mü olacak? Safiye Ö.
Cevap: İşe giriş tarihinize göre 17 yıl çalışıp, 3920 prim gün ile emekli olabiliyorsunuz. Engelli emekliliğinde yaş şartı aranmıyor. Engelli emekliliğinin normal emeklilikten pek farkı yoktur. Yatırılan prim gün sayısı düşük olsa da yapılacak hesaplama sonucu emekli aylığı çok düşük olmaz.
GİRDİ-ÇIKTI KANUNA AYKIRI İŞLEMDİR
Soru: 12 yıldır çalıştığım yerde 3 sene girdi-çıktı yapmışlar. Ne yapmam gerekiyor? Mahkemeye versem senelerce sürer mi? Bekir B.
Cevap: İşverenin tek taraflı yaptığı girdi-çıktı işlemi hem iş kanununa hem de çalışan haklarına aykırıdır. Bu durum işçinin başta kıdem tazminatı olmak üzere haklarını hiçbir şekilde etkilemez, hakların hepsi bakidir. Bu konuda da verilmiş birçok yargı kararı mevcut. Öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na şikayette bulunacaksınız. Gerekli incelemeler yapılacak ve işverene de ciddi para cezaları kesilecek.
ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ERKEN EMEKLİ OLABİLİR
Soru: Cam kemik hastası yürüyemeyen iki bacakları da kırılan çocuğum var. İşe başlangıcım 2007. Emekli olabiliyor muyum, haklarım nelerdir? Selma E.
Cevap: Engelli çocuğu bulunan kadın çalışanlar erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor. Bu durumda olan kadın çalışanların, prim ödeme gün sayılarının dört biri, ödenen prim gün sayılarına ekleniyor. Ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanların prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indiriliyor. Böylece erken emekli olabiliyor ve emekli maaşı alabiliyor. Bunun için başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğun varlığının sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor. Öncelikle SGK’ya başvurmanız gerekiyor.
Noyan Doğan
https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/borclanarak-emekliligi-erkene-cekebilirsiniz-42056495