Önce mevcut uygulamadan bahsedelim: İşverenler çalışanlarına ‘nakden’ yemek yardımı yaptıklarında, bu yardımı ücret bordrolarında da göstererek ilaveten devlete vergi ve SGK primi de ödemek zorundalar.
Ancak; işverenlerin çalışanlarına nakden yemek ödemesi yapmak yerine, işyerlerinde yemek verdiklerinde ilave bir vergi yükü söz konusu olmuyor. Aynı şekilde; çalışanlar yemek çekleri/kartlarıyla yemek yediklerinde de (günlük limit 51 lira) yine işverenin ilave vergi-SGK prim yükümlülüğü doğmuyor. Günlük 51 (+4,08 KDV = 55,08) lirayı aşan yemek yardımı için yine (aşan kısım için) vergi ödenmek durumunda. Ayda ortalama 22 iş günü üzerinden çalışanın yemek kartına yükleme yapıldığı varsayıldığında (22 iş günü yemek x 55,08 = ) 1.211,76 için işverenler ilave vergi yüküne katlanmak zorunda kalmıyor. Cumhurbaşkanınca açıklanan yeni vergi avantajı uygulamaya girdiğinde ise; günlük 51 liralık tutara kadar çalışana yapılan ‘nakden’ yemek yardımı için de, vergi/SGK prim istisnası devreye girecek ve ‘nakti yemek yardımı’ için de vergi hesaplanmayacak. İşverenler isterlerse günlük yemek yardımını daha yüksek bir tutar olarak (misal 80 lira) belirleyebiliyor. Bu durumda; limiti aşan kısım (80-51=) 29 lira için vergi hesaplanacak, 51 lira için vergi hesaplanmayacak.
OLASI ETKİLER
Yemek kartı sektörü büyüklüğünün yaklaşık 15 milyar lira ve kullanıcı sayısının 3 milyon çalışan olduğu düşünüldüğünde, yapılacak düzenleme sektör için önemli bir değişiklik olacak ve direkt etkilenecek. Lokanta ve kafeler; müşterilerinin yemek çeki/kartıyla ödeme yapmasıyla yemek bedeli üzerinden (yemek kartı şirketlerine) komisyon (yaklaşık yüzde 5, yüzde 6) ödüyorlar. Diğer yandan işverenler; yemek kartı kullanımıyla beraber operasyon kolaylığı elde edip tüm çalışanları için tek bir tedarikçi üzerinden yemek yardımlarını yönetiyorlar. Belli ki yeni dönemde yemek kartı firmaları işverenlere yeni olanaklar sunarak fark yaratma yoluna gidecekler. Halihazırda; yemek kartının yemek dışında başka bir alışverişte kullanımı amaca uygun olmadığından çalışanlar bu kartları yalnız yemek için kullanabilirler. Ancak çalışana net maaşıyla birlikte (maaşına ilaveten) yapılacak yemek yardımı ödemesinin, yemek yerine başka bir ihtiyaçta kullanılma ihtimali de belirecek. İlk uygulamaya girdiğinde vergisiz yemek yardımı, çalışanın toplam net gelirini otomatik artıracağından, çalışan bu yardımı somut hissedecektir. Çalışana verilecek nakdi yemek yardımının; örneğin yeni yılda yapılacak ücret artışı sırasında da, net ücretten ayrı tutulmaya (Ücret dışı ilave yan hak) devam etmesi gerekir. Aksi durumda; çalışan yemek yardımını net maaşının dışında ilave bir hak olarak hissedemeyebilir, net maaşının içinde eriyebilir.
1000 LİRALIK YAKACAK YARDIMI
ÇALIŞANLARININ elektrik, doğalgaz masraflarına, işverenlerin yapacağı aylık 1.000 liraya kadar yardım için de (işverenlere) vergi istisnası getirileceği açıklandı. (Yeni yasa teklifinin bu haftaMeclis’e sunulması bekleniyor.)Halihazırda çalışana yapılan bu tip nakit yardımlar da, ücret olarak görüldüğünden net yardım tutarı üzerinden ödemenin brüte çevrilerek üzerinden vergi ve SGK primi hesaplanması gerekir. 1.000 liralık vergisiz yardımın 2023 Nisan ayına kadar geçerli olacağı açıklandı. İşverenler; çalışanlarına yaptıkları yemek ve doğalgaz-elektrik yardımlarını her durumda (istisna uygulanan yardımlar veya üzerinden ilave vergi hesaplanan yardımlar) gelirlerinden düşebilecekler, gider yazabilecekler.
Ahmet Karabıyık
KAYNAK: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ahmet-karabiyik/calisana-vergisiz-yardimlar-nasil-uygulanacak-42147546