Cumhurbaşkanlığınca başlatılan bağış ve yardımların vergisel yönü

MEHMET ALİ MIZIRAK SMMM-BAĞIMSIZ DENETÇİ

CUMHURBAŞKANININ BAŞLATTIĞI BAĞIŞ VE YARDIMLARIN EKONOMİK VE VERGİSEL YÖNÜ

Dünyada ve ülkemizde yaşanan Covid-19 virüsünün toplumda meydana getirdiği sağlık ve psikolojik etkilerinin yanındabirde ekonomik alanda yarattığı ve yaratacağı ciddi tehdidin gelir – harcama zincirinin kopması ve bunun sonucunda üretimin durması olduğunu görüyoruz. Hepimiz biliyoruz ki birinin harcaması bir başkasının geliri, onun harcaması da bir başkasının geliridir.

Bu aşamada olayın çözümü için devletin gelirini kaybedenlere vergi gelirlerini ve diğer gelirlerini kullanarak gelir enjeksiyonu yapması ve bununla beraber gerektiğinde diğer yöntemleri (Bağış veyardım kampanyasıKurumlar Vergisi 10/1/e)  Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı)kullanabilir. Tabiki Borçlanma, Merkez Bankası yedek akçe kullanılması ve para basılması gibi ekonomik hamlelerİ bir tarafta bırakarak

         Bu yazımızda Cumhurbaşkanlığı tarafından başlatılan Milli dayanışma kampanyası çerçevesinde yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi yönünden matrahın tespitinde indirim olarak dikkate alınması ve ayni yardımlara ilişkin Katma Değer Vergisi Kanunu (KDV) uygulamaları konusunu oluşturmaktadır.

A-GELİR VERGİSİ VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN;

Bağış ve yardımların beyan edilen gelirlerden ve kurum kazancından indirimine ilişkin hükümler 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeleri iki başlık altında toplayabiliriz.

1. Matrahın tespitinde belirli hadler ile sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar (Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre kurum kazancının %5’iyle sınırlı, Gelir Vergisi Kanunu’na göre yüzde 5 ve kalkınma öncelikli yörelerde yüzde 10)

2. Matrahın tespiti sırasında tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar.

Belirli Hadlerle Sınırlı Olarak İndirim Konusu Yapılabilecek Bağış ve Yardımların Genel Hatları

Yapılan bağış ve yardımın beyan edilecek kurum kazancından indirilebilmesi için:

●        Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine,

●        İl özel idarelerine,

●        Belediyeler ve köylere,

●        Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara,

●        Kamu yararına çalışan derneklere,

●        Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlarayapılması gerekiyor.

Bağış ve yardımların kurum kazancından indirilebilmesi için dikkat edilmesi gereken diğer hususlar ise aşağıdaki gibidir:

●        Bağış ve yardım makbuz karşılığı olmalıdır.

●        Bağışlama, tanımında da belirtildiği gibi karşılıksız yapılmalıdır. Örneğin kamu menfaatine yararlı bir derneğin kermesi için alınan biletin bu kapsamda kurum kazancından indirilmesi mümkün değildir.

●        Bağış ve yardım, sadece ilgili olan dönem kazancında dikkate alınmalıdır. Kazancın olmaması halinde sonraki yıllara devreden bir hak değildir. Sadece kazanç varsa indirim konusu yapılabilir.

●        Beyanname üzerinde ayrıca gösterilmelidir.

●        Bağış ve yardımlar, kurumlar vergisi beyannamesinde KKEG olarak dikkate alınmalıdır. Kazanç bulunması halinde ise, beyanname üzerinde indirim konusu yapılması gerekmektedir.

●        Bağış ve yardımlardan önce Ar-Ge İndirimi ve sponsorluk harcamalarının indirilmesi, eğer bir kazanç kalmış ise bu tutardan bağış ve yardımların indirilmesi gerekmektedir.

●        Bahsi geçen yüzde 5’lik indirim için üst sınır hesaplamasında kullanılacak kurum kazancı, zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı - (iştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır.

●        Bağış ve yardım yabancı para cinsinden yapılmış ise, yardımın yapıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan TL tutarı dikkate alınmalıdır.

●        Bağış ve yardım ayni olarak yapıldıysa malın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri dikkate alınacak, eğer bu bedeller yok ise takdir komisyonuna başvurulması gerekecektir.

●        Bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kuruluş tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması gerekmektedir.

●        Nakdi bağış, makbuz karşılığında ya da bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla kurum kazancından indirilebilir.

2-BAĞIŞ VE YARDIMLARDA KATMA DEĞER VERGİSİ

Yapılacak olan yardım ve bağışın ayın şeklinde yapılması tercih edilmesi durumda, KDV mükellefleri tarafından “genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, döner sermayeli kuruluşlara, kanunla ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, siyasi partiler ve sendikalara, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıklarına, kamu menfaatine yararlı derneklere, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara” yapılacak olan ayni bağışlar (bedelsiz teslimler) KDV’den istisna olacaktır. Dolayısıyla, KDV mükelleflerince kampanya kapsamında yapılacak olan ayni bağışlar üzerinden KDV hesaplanmayacaktır.23 no’lu KDV Genel Tebliği ile yapılan değişiklikle 01.01.2019 tarihinden itibaren Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen ve 01.01.2019 tarihi itibariyle yürürlüğe giren parantez içi hüküm uyarınca, yapılan bağış ve yardımlara ilişkin yüklenilen KDV’nin indiriminin mümkün olduğu belirtilmiştir.

3-BAĞIŞ VE YARDIMLARIN BELGELENDİRİLMESİ

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği”nde, nakdi bağışlarda, bağışın bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir. Kampanya kapsamında KOVİD-19 Bağış Hesaplarına yapılan bağışın kurum kazancından indirilebilmesi için, bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi gerekmektedir. Dekonta, yatırılan paranın Cumhurbaşkanınca başlatılan kampanyaya yapılan bağış olduğuna ilişkin bir açıklamanın yazılmasında yarar vardır.

Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanması gerekmektedir. Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması gerekli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir.

MEHMET ALİ MIZIRAK

SMMM-BAĞIMSIZ DENETÇİ 

[email protected]