CUMHURBAŞKANININ
BAŞLATTIĞI BAĞIŞ VE YARDIMLARIN EKONOMİK VE VERGİSEL YÖNÜ
Dünyada ve ülkemizde yaşanan Covid-19 virüsünün toplumda
meydana getirdiği sağlık ve psikolojik etkilerinin yanındabirde ekonomik alanda
yarattığı ve yaratacağı ciddi tehdidin gelir – harcama zincirinin kopması ve
bunun sonucunda üretimin durması olduğunu görüyoruz. Hepimiz biliyoruz ki
birinin harcaması bir başkasının geliri, onun harcaması da bir başkasının
geliridir.
Bu aşamada olayın çözümü için devletin gelirini kaybedenlere
vergi gelirlerini ve diğer gelirlerini kullanarak gelir enjeksiyonu yapması ve
bununla beraber gerektiğinde diğer yöntemleri (Bağış veyardım
kampanyasıKurumlar Vergisi 10/1/e)
Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı
yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı)kullanabilir. Tabiki Borçlanma,
Merkez Bankası yedek akçe kullanılması ve para basılması gibi ekonomik hamlelerİ
bir tarafta bırakarak
Bu yazımızda
Cumhurbaşkanlığı tarafından başlatılan Milli dayanışma kampanyası çerçevesinde
yapılan ayni ve nakdi bağış ve yardımların gelir ve kurumlar vergisi yönünden
matrahın tespitinde indirim olarak dikkate alınması ve ayni yardımlara ilişkin
Katma Değer Vergisi Kanunu (KDV) uygulamaları konusunu oluşturmaktadır.
A-GELİR
VERGİSİ VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN;
Bağış ve yardımların beyan edilen gelirlerden ve kurum
kazancından indirimine ilişkin hükümler 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.
maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesinde düzenlenmiştir.
Bu maddeleri iki başlık altında toplayabiliriz.
1. Matrahın tespitinde belirli hadler ile sınırlı
olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar (Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre
kurum kazancının %5’iyle sınırlı, Gelir Vergisi Kanunu’na göre yüzde 5 ve
kalkınma öncelikli yörelerde yüzde 10)
2. Matrahın tespiti sırasında tamamı indirilebilecek
bağış ve yardımlar.
Belirli Hadlerle Sınırlı Olarak İndirim Konusu
Yapılabilecek Bağış ve Yardımların Genel Hatları
Yapılan bağış ve yardımın beyan edilecek kurum kazancından
indirilebilmesi için:
● Genel ve
özel bütçeli kamu idarelerine,
● İl özel
idarelerine,
● Belediyeler
ve köylere,
● Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara,
● Kamu
yararına çalışan derneklere,
● Bilimsel
araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlarayapılması
gerekiyor.
Bağış ve yardımların kurum kazancından indirilebilmesi için
dikkat edilmesi gereken diğer hususlar ise aşağıdaki gibidir:
● Bağış ve
yardım makbuz karşılığı olmalıdır.
● Bağışlama,
tanımında da belirtildiği gibi karşılıksız yapılmalıdır. Örneğin kamu
menfaatine yararlı bir derneğin kermesi için alınan biletin bu kapsamda kurum
kazancından indirilmesi mümkün değildir.
● Bağış ve
yardım, sadece ilgili olan dönem kazancında dikkate alınmalıdır. Kazancın
olmaması halinde sonraki yıllara devreden bir hak değildir. Sadece kazanç varsa
indirim konusu yapılabilir.
● Beyanname
üzerinde ayrıca gösterilmelidir.
● Bağış ve
yardımlar, kurumlar vergisi beyannamesinde KKEG olarak dikkate alınmalıdır.
Kazanç bulunması halinde ise, beyanname üzerinde indirim konusu yapılması
gerekmektedir.
● Bağış ve
yardımlardan önce Ar-Ge İndirimi ve sponsorluk harcamalarının indirilmesi, eğer
bir kazanç kalmış ise bu tutardan bağış ve yardımların indirilmesi
gerekmektedir.
● Bahsi geçen
yüzde 5’lik indirim için üst sınır hesaplamasında kullanılacak kurum kazancı,
zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten
sonra, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı - (iştirak
kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] tutardır.
● Bağış ve
yardım yabancı para cinsinden yapılmış ise, yardımın yapıldığı tarihteki Merkez
Bankası döviz alış kuruna göre hesaplanan TL tutarı dikkate alınmalıdır.
● Bağış ve
yardım ayni olarak yapıldıysa malın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri dikkate
alınacak, eğer bu bedeller yok ise takdir komisyonuna başvurulması
gerekecektir.
● Bağış ve
yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması
durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura
düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin
ilgili kuruluş tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh
konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması gerekmektedir.
● Nakdi
bağış, makbuz karşılığında ya da bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara
yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi şartıyla kurum
kazancından indirilebilir.
2-BAĞIŞ
VE YARDIMLARDA KATMA DEĞER VERGİSİ
Yapılacak olan yardım ve bağışın ayın şeklinde yapılması
tercih edilmesi durumda, KDV mükellefleri tarafından “genel ve katma bütçeli
idarelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere, bunların teşkil
ettikleri birliklere, üniversitelere, döner sermayeli kuruluşlara, kanunla ve
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, siyasi partiler ve sendikalara,
kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıklarına, kamu
menfaatine yararlı derneklere, tarımsal amaçlı kooperatifler ve
Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara” yapılacak olan ayni
bağışlar (bedelsiz teslimler) KDV’den istisna olacaktır. Dolayısıyla, KDV
mükelleflerince kampanya kapsamında yapılacak olan ayni bağışlar üzerinden KDV
hesaplanmayacaktır.23 no’lu KDV Genel Tebliği ile yapılan
değişiklikle 01.01.2019 tarihinden itibaren Katma Değer Vergisi Kanunu’nun
30. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendine eklenen ve 01.01.2019 tarihi
itibariyle yürürlüğe giren parantez içi hüküm uyarınca, yapılan bağış ve
yardımlara ilişkin yüklenilen KDV’nin indiriminin mümkün olduğu belirtilmiştir.
3-BAĞIŞ
VE YARDIMLARIN BELGELENDİRİLMESİ
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği”nde, nakdi
bağışlarda, bağışın bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara yatırıldığına
ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesinin mümkün olduğu belirtilmiştir.
Kampanya kapsamında KOVİD-19 Bağış Hesaplarına yapılan bağışın kurum
kazancından indirilebilmesi için, bu amaçla bankalarda açtırılan hesaplara
yatırıldığına ilişkin banka dekontlarıyla belgelendirilmesi gerekmektedir.
Dekonta, yatırılan paranın Cumhurbaşkanınca başlatılan kampanyaya yapılan bağış
olduğuna ilişkin bir açıklamanın yazılmasında yarar vardır.
Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan
çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip
bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi; düzenlenen faturanın arka
yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından
bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler
tarafından imzalanması gerekmektedir. Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan
alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda ise bu kurum ve
kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge
düzenlenmiş olması gerekli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin
değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde
belirtilmiş olması gerekmektedir.
MEHMET ALİ MIZIRAK
SMMM-BAĞIMSIZ DENETÇİ
[email protected]