SSK Emekli aylığı nasıl hesaplanır?
Bugün , SSK sigortalıların emeklilik, yani yaşlılık aylığı hesabını açıklamak istiyorum.
Çok sorulan bir sorudur, yüksek emekli aylığının sırrı.
Esasında bu bir sır da değil, ne kadar yüksek prim ödenirse emekli aylığı o kadar yüksek olur.
Basit olarak anlatmak gerekirse, bir SSK'lının emekli aylığı "aylık bağlama oranı x ortalama aylık kazanç" formülüyle bulunuyor. Mevcut sistemde emekli aylığını belirleyen en önemli etken ortalama aylık kazanç ve aylık bağlama oranı. Bu bir kişinin prim tutarının ve prim gün sayısının ne kadar yüksek olursa, o kadar fazla emekli aylığı bağlanması anlamına geliyor.
Emeklilik aylığı ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır. Ortalama aylık kazanç, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibarî hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır.
Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.
SGK tarafından bağlanan aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere bir önceki altı aylık döneme ait TÜFE oranı kadar artırılmaktadır.
Emeklilerin çalışması
İlk defa 1.10.2008 tarihinden önce sigortalı olan ve SSK emeklilik/yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar sosyal güvenlik destek primi ödeyerek emekli aylığını almaya devam ederek çalışabilmektedir. Bu durumda SSK emekli aylığı kesilmez ve prime esas kazançları üzerinden sosyal güvenlik destek primi kesilir.
Ancak emekli sigortalının talebi halinde SSK yani 4(a) kapsamında çalışması durumunda tercihine bağlı olarak aylığı kesilerek tüm sigorta kollarına tabi olarak ta çalışabilir. Bu durumda da tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlayan emekli sigortalı tekrar işten ayrıldığında emekli aylığı bağlanır. Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.
Yaşlılık toptan ödemesi
Toptan ödeme, emeklilik için sigortalılık süresi ve yaş şartını doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara işten ayrılması ya da işyerini kapatması şartıyla kendi adlarına yatırılan uzun vadeli sigorta primlerinin iadesini sağlayan bir düzenlemedir.
5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık toptan ödemesi, 4/ (a) ve 4 /(b) kapsamında sigortalı olanlardan,
a. Çalıştığı işten ayrılan veya işyerini kapatan,
b. Yaş şartını (kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş) doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara yapılmaktadır.
Toptan ödemeye esas hizmet sürelerinin 1.10.2008 tarihinden önce olması halinde bu tarih itibarıyla hesaplanarak, 1.10.2008 tarihi ile toptan ödemenin yapılmasına ilişkin yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için her yılın güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutar,
1.10.2008 tarihinden sonraki süreler için primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek tespit edilen tutar, toptan ödeme olarak ödenmektedir.
***
SSK emekli aylığı bağlanmasında işe giriş tarihinin önemi?
SGK, şartları sağlayan sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanmakta veya şartları sağlamayanlara ise prim iadesi kapsamında yaşlılık toptan ödemesi yapılmaktadır. 506 sayılı Kanuna tabi malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödeyenlerin, emekli aylığına hak kazanıp kazanmadıklarının tespitinde; belli bir yaşa ulaşma, belli bir süre prim ödeme, belli bir süre sigortalı olma, sigortalı işten ayrılma ve SGK'dan yazılı istekte bulunma koşullarının yerine getirilmesi aranmaktadır.
Bu koşullardan herhangi birinin eksik olması halinde, sigortalıya aylık bağlanmasına imkân bulunmamaktadır.
01 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli olacaktır. Bu tarihten önce sigortalı olanlar ise prim ödenen son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fazla olan statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanmaktadır.
İşe giriş tarihinin önemi
SSK, yani diğer adıyla 4/a sigortalılarının emeklilik şartları Bağ-Kur ve Memurlardan farklı olarak sigortalının işe giriş tarihine göre değişmektedir.
8.9.1999 öncesi işe girenler kademeli emekliliğe tabidir.
Bu tarihten sonra 09.09.1999-30.04.2008 tarihleri arasında işe girenler ise kadınlar 58 yaşını, erkekler ise 60 yaşını ve 7.000 prim gününü tamamlamaları durumunda normal emeklilik şartları ile emekli olabilmektedir.
İlk defa 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olacak erkeklerden 4/(a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır.
Ayrıca 7200 gün sayısının doldurulduğu tarihe göre de yaş şartı aranır. Buna göre;
1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında erkek için 61,
2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında erkek için 62,
3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında erkek için 63,
4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında erkek için 64,
5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında erkek için 65,
6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihinden itibaren erkek için 65,
olarak uygulanır.
İlk defa 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olacak kadınlardan 4/(a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7.200 gün olarak uygulanır.
Ayrıca 7200 gün sayısının doldurulduğu tarihe göre de yaş şartı aranır. Buna göre;
1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59,
2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60,
3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61,
4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62,
5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63,
6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64,
7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın için 65,
olarak uygulanır.
Ancak yaş hadlerinin uygulanmasında 7.200 prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır.
En düşük emekli maaşı
Sigortalıların aylığa hak kazanma şartlarını yerine getirmeleri halinde aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır.
Halen mevcut durumda en düşük yaşlılık aylığı tutarı 2.500 TL' dir.
Ramazan ve Kurban Bayramlarından önce ödenecek bayram ikramiyesi tutarı 1.100'er TL'dir.
Bayram ikramiyesi başvuru şartı olmaksızın emeklinin gelir aylık almakta olduğu banka hesabına yatırılmaktadır. Birden fazla dosyadan gelir ve/veya aylık alan emekli ve hak sahiplerine en fazla ödemeye imkân veren dosya üzerinden ödeme yapılmaktadır.
RESUL KURT
https://www.star.com.tr/yazar/ssk-emekli-ayligi-nasil-hesaplanir-yazi-1710742/