Finansal Hesap Bilgileriniz Vergi İdareleri Arasında Otomatik Paylaşılıyor
Vergi Konularında İdari Yardımlaşma Sözleşmesi (“Convention on Mutual Administrative Assistance in Tax Matters” ) Türkiye tarafından 3 Kasım 2011’de imzalanmış olup, 1 Temmuz 2018 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. İşbu sözleşme, sözleşmeye taraf ülkeler arasında bilgi değişimi ve vergi incelemelerinde, tahsilat ve tebligatta yardımlaşma öngörmektedir. Söz konusu sözleşmede ülkelerin ikili veya çok taraflı anlaşmalar yoluyla belirleyecekleri yöntemler uyarınca otomatik bilgi değişimi yapacakları düzenlenmiştir. Bu kapsamda, Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması (“Multilateral Competent Authority Agreement on Automatic Exchange of Financial Account Information”) 21 Nisan 2017 tarihinde imzalanmış olup 31.12.2019 tarihinde onaylanmıştır. Bu arada, Türkiye ikili yetkili makam anlaşmaları (“Bilateral Competent Authority Agreements on Automatic Exhange of Information”) da yapmış olup, bu anlaşmalar sadece Norveç ve Letonya ile sınırlı kalmış olup, her iki anlaşmanın da yürürlük tarihi 30 Aralık 2018’dir. Bu ikili yetkili makam anlaşmalarına göre 2018 yılı ve takip eden yıllarda finansal bilgiler ait oldukları takvim yılının sona ermesini takip eden 9 ay içinde otomatik değişime tabi tutulacaktır. (2017 yılına ilişkin bilgilerin de 2018 yılı sonuna kadar gönderilmesi düzenlenmiştir.)
Geçtiğimiz günlerde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı olarak Otomatik Değişim Standardı bilgilendirme rehberi yayımlanmıştır.
Söz konusu bilgilendirme rehberine göre, gerçek kişi ve kurumların finansal hesap bilgilerinin vergi idareleri arasında otomatik bilgi değişimine konu edilmesi konusunda öne çıkan 10 temel noktayı aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;
- Finansal hesap bilgilerinin otomatik paylaşıma konu edilmesinde esas alınan kriter vergi mükellefiyeti açısından “tam mükellef” yani “yerleşik”, “mukim” olunan ülkedir. Yani, anlaşmaya taraf olan ülkeler, “karşılıklılık” temelinde ilgili ülkelerin mukimlerine ait hesap bilgilerini finansal kuruluşlardan toplayarak otomatik olarak mukim ülke ile paylaşacaklardır.
Gerçek kişiler ve kurumların finansal hesap bilgileri otomatik değişime konu edilecektir.
1.7.2017 tarihinden önce açılmış bir kurum (şirket) hesabının 30.06.2017 tarihindeki bakiyesinin 250.000 ABD dolarının altında olması ve müteakip yılların son günü itibarıyla da bu eşiğin aşılmaması ve finansal kuruluşun bu istisnadan yararlanmayı tercih etmesi halinde bu hesaba ilişkin herhangi bir durum tespiti yapılmaması mümkündür. Diğer bir deyişle, söz konusu kurum hesap bilgileri otomatik bilgi değişimi dışında kalacaktır.
Genel kural, eğer bir kurum aktif ticaret ile uğraşıyor ise, kurumun mukim olduğu ülkedeki finansal hesap bilgileri bu kapsamda değerlendirilmeyecek ve otomatik bilgi değişimine konu edilmeyecektir. Ancak, hesap sahibi şirketin gelirlerinin ağırlıklı olarak (%50’den fazla) faiz, kar payı gibi pasif gelirlerden oluşması ve yabancı ülke mukiminin şirket ortaklığındaki payının %25 den fazla olması halinde bu şirketin hesap bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamına girebilecektir. Diğer bir ifade ile bir gerçek kişi/kurum mukim olduğu ülke dışında bir finansal hesaba sahip olması halinde; bu hesaba doğrudan sahip olmak yerine bu ülkede kuracağı bir kurum üzerinden sahip olması durumunda da otomatik bilgi değişimi kapsamına girebilecektir. Burada dikkate alınacak iki kriter; şirket gelirlerinin kaynağı/oluşumu ile yabancı ülke mukimin şirket ortaklığındaki payının oranıdır.
Otomatik bilgi değişimine konu edilecek finansal hesap bilgileri 5 türdedir; 1. Mevduat hesapları, 2. Saklama hesapları, 3. Borç ve ortaklık ilişkisi menfaati, 4. Nakdi değer sigorta sözleşmeleri ve 5. Düzenli ödeme sözleşmeleridir. Bu hesap türlerindeki hesabın yılsonu bakiyesi bildirime tabi olup, hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin bilgiler kapsamda değildir. Mevduat hesabında yıl içinde ödenen faizler; saklama hesaplarında hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü ve diğer gelirler ile finansal varlığın satışından doğan gelirler bildirim kapsamındadır. Mevduat ve saklama hesapları dışındaki türlerde ise hesap sahibine yapılan ödemeler bildirme konu edilecektir.
Yabancı finansal kuruluşların Türkiye’de bulunan şubeleri ile Türkiye’de kurulu finansal kuruluşlar Gelir İdaresi Başkanlığı’na bu kapsamda bilgi gönderecektir. Bildirimde bulunacak finansal kuruluşlar; 1. Mevduat kuruluşları 2. Saklama kuruluşları, 3. Yatırım kurumları 4. Belirli sigorta şirketleri’dir.
Finansal kuruluşların, gerçek kişi/kurumlara ait finansal hesapları incelemesi ve İdareye bildiriminde, hesap açılış tarihinin 1 Temmuz 2017 tarihinden önce ve sonra olması önem arz edecektir. Şöyle ki; eğer hesap 1 Temmuz 2017 tarihinden sonra açılmış ise, kişinin mukim olduğu yeri beyan etmesi ve bu bilginin de hesap açılışındaki diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde, bildirim kapsamında olmayacak. Ancak hesap 1 Temmuz 2017 tarihinden önce açılmış ise, hesap açılışında finansal kuruluşa verilen kayıt bilgiler de dikkate alınacak ve bilgilerin çelişmemesi önem arz edecektir. Farklılık olması halinde, hesap sahibinin ilgili finansal kurumlara başvurarak, mukim olunan ülke ile ilgili beyan ve kanıtlayıcı belge sunulması gerekecektir.
Müşterek tutulan hesaplarda ortakların her biri hesap sahibi gibi değerlendirilecek ve hesap bakiyesinin tümü bildirilecektir.
Değişime konu edilecek bilgiler vergi amaçları için kullanılacaktır. Sadece vergi idareleri arasında bir paylaşım olacaktır. Mukim ülke ile sınırlı bir bilgi paylaşımı olacaktır. Bilgi paylaşımı yıllık olarak yapılacak ve finansal bilgiler ait oldukları takvim yılının sona ermesini takip eden 9 ay içinde mukim ülke vergi idaresi ile paylaşılacaktır. Söz konusu uygulama, çifte vergilendirmeye yol açmayacaktır. Çifte vergilendirmenin ilgili hükümleri eskiden olduğu gibi uygulanmaya devam edilecektir. Genel uygulama, gelirin elde edildiği kaynak ülkede bir vergilendirme söz konusu ise, bu verginin mukim ülkede ödenecek vergiden mahsup edilmesidir. ( Vergi anlaşması bazında kazanç türüne göre değerlendirme yapılmalıdır.) Dolayısıyla, gerçek kişi ve kurumların söz konusu hesaplardaki gelirlerini hem kaynak hem mukim ülkede vergi kanunlarına uygun şekilde beyana/vergiye tabi tutmaları kritik öneme sahiptir.
Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması kapsamında 2020 yılında bilgi (sadece 2019 yılına ilişkin bilgiler) gönderilecek ülke sayısı 54, bilgi alınacak ülke sayısı ise 71 olarak belirtilmiştir. Bilgi gönderilecek ve alınacak ülke sayısı arasındaki 17 farkın 11 tanesi vergi güvenliği sorunu nedeniyle geçici olarak sadece bilgi gönderecek ülkelerden ( ki bunlar arasında Gana bulunmaktadır); kalan 6 tanesi ise sadece tek taraflı bilgi alınacak ülkelerden kaynaklanmaktadır ( ki bunlar arasında Bermuda, Birleşik Arap Emirlikleri, Cayman Adaları, İngiliz Virjin Adaları bulunmaktadır. ) Çift taraflı bilgi değişimi yapılacak ülkeler listesinde Guernsey, Jersey, Lüksemburg ve Malta dikkati çekmektedir. Listede yer alan, Singapur ve Slovakya ile ise bilgi değişimine 2020 verilerinin 2021 yılında paylaşımı ile başlanacaktır. Listede yer almayan, Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya ile 2019 yılına ait bilgilerin paylaşılacağı 2020 yılında bilgi değişimi olmayacaktır. Dikkat çeken diğer bir husus ise, söz konusu listede İsviçre’nin yer almamasıdır. Konu ile ilgili İsviçre Hükümeti tarafından alınan kararlar ışığında İsviçre ile ilk bilgi değişimi 2021 yılı finansal hesap bilgilerine ilişkin olarak 2022 yılında yapılacaktır.
Arzu AKÇURA, YMM
https://www.verginet.net/dtt/1/finansal-hesap--bilgileriniz-otomatik-paylasiliyor.aspx