Gelir vergisi beyanında dikkat edilecek hususlar
Bilindiği üzere mart ayı gelir vergisi beyannamelerinin verilmesi gereken ay olması nedeniyle yaklaşık 2 milyon 500 bin kişiyi yakından ilgilendiren önemli bir aydır. 2022 yılında elde edilmiş ve beyanı gereken gelirlere ait yıllık gelir vergisi beyannamelerinin içinde bulunduğumuz mart ayı sonuna (31 Mart 2023 Cuma saat 23.59) kadar düzenlenmesi ve verilmesi gerekiyor.
06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa ve Elazığ illeri ile Sivas ili Gürün ilçe- sinde mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerin, bu mükellefiyetleri nedeniyle vergi kanunlarının uygulanması bakımından 06.02.2023 ila 31.07.2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.Söz konusu mükellefler 2022 yılı Gelir Vergisi Beyannamelerini 15 Ağustos 2023 Salı günü sonuna kadar verilebilecek, bu beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerini ise 31 Ağustos 2023 Perşembe günü sonuna kadar ödeyebilecekleridir.
Gelir İdaresi Başkanlığı teşkilat yapısının oturmasıyla birlikte; Geliri sadece kira, ücret, menkul sermaye iradı veya diğer kazanç ve iratların biri veya birkaçından oluşan mükellefler artık vergi dairesine gitmeden yıllık gelir vergisi beyannamelerini kendileri için önceden hazırlanmış olan Hazır Beyan Sistemi üzerinden kolayca verebilirler.
Özellikle birden fazla gelir türünün elde edildiği durumlarda beyanname verilip verilmeyeceği, beyanname verilmesi gereken durumlarda hangi gelirlerin beyannameye dahil edilip edilmeyeceği hususu her yıl olduğu gibi bu yılda önem arzediyor.
Bugünkü yazımızda, bu konuyla ilgili özellik arz eden bazı hususları sizlerle paylaşacağım.
2022 Yılı Gelirlerinin Vergilendirilmesinde Uygulanacak Tarife
A-Ücret Gelirleri Dışında Kalan Diğer Gelirler İçin
32.000 TL’ye kadar…………………………………………………………………………………………………………. % 15
70.000 TL’nin 32.000 TL’si için 4.800 TL, fazlası…………………………………………………………… % 20
170.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL fazlası………………………………………………………… % 27
880.000 TL’nin 170.000 TL’si için 39.400 TL fazlası……………………………………………………… % 35
880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 287.900 TL……………………………………………… %40
B- Ücret Gelirleri İçin………………………………………………………………………………………..
32.000 TL’ye kadar…………………………………………………………………………………………………………. % 15
70.000 TL’nin 32.000 TL’si için 4.800 TL fazlası…………………………………………………………… % 20
250.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL fazlası………………………………………………………… % 27
880.000 TL’nin 250.000 TL’si için 61.000 TL fazlası……………………………………………………… % 35
Gelir Vergisi Beyanında Genel Kural
193 Sayılı GVK 2. Maddesinde belirtilen gelir vergisine tabi kazanç unsurlarının (Ticari Kazançlar, Zirai Kazançlar, Ücretler, Serbest Meslek Kazançları, Gayrimenkul Sermaye İratları, Menkul sermaye İratları, Diğer Kazanç ve İratlar)beyanına ilişkin kurallar aynı kanunun 83-92.maddelerinde açıklanmıştır.
Gelirin toplanması ve beyan esasını düzenleyen GVK 85. Madde hükmü çerçevesinde Vergi Mükellefleri 2’nci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu Kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur. Tacirlerle serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname vermek zorundadırlar.
2023 Yılında Beyanı Gereken Kazançlara İlişkin Beyan Sınırı Nedir?
GVK’nın 86. Maddesinde yıllık beyanname verilmesi gerekmeyen durumlar ile beyanname verilmek zorunda olan gelir unsurları olsa bile beyannameye dahil edilmeyecek gelir unsurları ile ilgili açıklamalar yapılmış ve beyan sınırı kavramı getirilmiştir.
Beyan sınırı mükelleflerce elde edilen gelir unsurlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi sırasında kullanılan parasal sınırdır.
2022 yılı içinde üzerinden vergi kesintisi yapılmış (Stopaja tabi tutulmuş)ücret, işyeri kirası, kâr payı, faiz geliri v.b gelirlerin yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğinin belirlenmesi sırasında kullanılan beyan sınırı (parasal sınır)2022 yılı kazançları için 70 bin TL’dir.
Ücretler konusunda beyan sınırı farklılık göstermekte olup bu sınırlar 880 bin TL ile 70 bin TL olarak belirlenmiştir. Ücretlere ilişkin beyan sınırının hesabında sadece ücret gelirleri dikkate alınır.
Buna göre, 2022 yılına ilişkin, kaç işverenden alınmış olursa olsun toplamı 880 bin TL’yi aşan ücretler 2023 Mart ayında verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmek zorundadır.
Birden fazla işverenden alınan ücretler toplamı 880 bin TL’yi aşmasa bile birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamı 70 bin TL’yi aşarsa yine tüm ücretler (ilk işverenden alınan ücretler dahil) beyan edilmek zorundadır.
Ücret gelirleri dışındaki stopaja tabi gelirler için genel beyan sınırı topluca uygulanır. Yani ücret gelirleri dışındaki gelir türleri için ayrı ayrı beyan sınırı hesaplanmaz.
Yıllık Beyanname İle Beyanı Gereken Ücretlerin, Diğer Gelirlere İlişkin Genel Beyan Sınırının Hesabında Dikkate Alınıp Alınmayacağı
Gelir Vergisi Kanunun 86/1-c maddesine göre, ücret dışındaki gelirlerin beyan edilip edilmeyeceği belirlenirken, 880 bin TL’yi aşmayan tek veya birden fazla işverenden alınan ücretlerle, birinciden sonraki işverenlerden alınan ve 70 bin TL’yi aşmayan, dolayısıyla yıllık beyanname ile beyanı gerekmeyen ücretler dikkate alınmaz. Beyanı gereken ücretler ise dikkate alınır. Kısaca Ücret gelirleri beyan sınırlarını aştığı için yıllık beyanname ile beyan ediliyorsa, diğer gelirler için de beyan sınırı aşılmış olacağından bunların da kendi tutarlarına bakılmaksızın beyanı gerekir.
Yani ücret gelirlerinin beyana tabi olması, işyeri kirası ve kâr payı gibi stopaja tabi gelirlerinin (ücretler hariç) toplamları 70 bin TL’yi aşmasa bile beyannameye dahil edilmelerini gerektirir.
Beyan Sınırının Hesabında Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar
©Yıllık beyanname ile beyanı gerekmeyen ücret gelirleri genel beyan sınırının hesabında dikkate alınmaz.
©Beyan sınırı hesaplanırken vergiye ve beyana tabi (stopaja tabi tutulmuş olsun olmasın) tüm gelirlerin indirim, istisna ve gider indirimi yapıldıktan sonra kalan, yani beyan edilmesi gereken safi tutarları esas alınır.
©Stopaj oranı yüzde 0 (sıfır) olarak belirlenen kazançlar stopaja tabi tutulmuş sayılır.
©Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi uyarınca banka ve aracı kurumlarca stopaja tâbi tutulmuş olan ve yıllık beyanname ile beyanı gerekmeyen gelirler (mevduat faizi vs.) beyan sınırının hesabında dikkate alınmaz.
©Beyan sınırı bir istisna uygulaması olmadığından, beyan sınırının aşılması halinde sadece beyan sınırını aşan kısmın değil, gelirin tamamının beyan edilmesi gerekir
©Kira gelirlerinde mukayeseye esas alınacak tutar ; istisna, gerçek veya götürü gider indirimi yapıldıktan sonra bulunan tutardır.
FATİH ACAR
YMM
https://www.olay.com.tr/yazar/fatih-acar/gelir-vergisi-beyaninda-dikkat-edilecek-hususlar-1115956