İhraç ürünlerine GEKAP muafiyeti
Piyasadan toplatılan ürünler için katılım payı iade olanağı getirildi. Toplanan depozitolu ürüne ise GEKAP ödenmeyecek.
Yurt içinde piyasaya arz edilen ürünlere ilişkin satış noktaları ve üretim/ithalat yapanlardan geri kazanım katılım payı tahsil edilmesini öngören yönetmeliğin uygulama esaslarında, katılım payına tabi ürünlerle ilgili yorum farklılıklarını giderecek düzenlemeler yapıldı.
Yeni düzenleme ile birlikte geri kazanım katılım payına tabi ürünlerden, piyasadan toplatılanlar için katılım payı iade imkânı getirildi. Üretici tarafından satışı yapıldıktan sonra piyasadan tekrar toplanan boş depozitolar için katılım payı ödenmeyecek. Okulda öğrenci ve personele tek kullanımlık bardakta yapılan ikramlar katılım payı kapsamı dışında tutulurken, kantinde satışı yapılan ürünler için ödeme yapılacağı hükme bağlandı.
GEKAP, plastik poşet yanı sıra; lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç, plastik ambalaj, metal ambalaj, cam ambalaj, ahşap ambalajı kapsıyor.
İhraç edilen ürün kapsam dışı
Usul ve esasların tanımlar kısmına ‘ihracat’ başlığıyla bir tanım eklendi. Buna göre, Türkiye’de serbest dolaşımda bulunan bir ürün, Türkiye gümrük bölgesi dışına çıkması işlemi ihracat olarak kabul edilecek. Ambalajlı ürünler ile kanunun ek-1 listesinde yer alan diğer ürünleri tedarik yoluyla temin ederek piyasaya süren işletmeler tarafından ihracatın belgelenmesi durumunda, tedarikçi ve ihracatçılar için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü oluşmayacak.
Folyo ve streç film içindeki rulolar ambalaj olarak kabul edilecek
Alüminyum folyo ve streç film ruloları, temizlik kağıdı ruloları, iplik makaraları gibi satış noktalarında ürünlerin satışa sunumu amacıyla kullanılan bobin, makara e rulolar ambalaj olarak değerlendiriliyor. Bu ürünler GEKAP kapsamında olacak. Üretime konu hammaddenin (kağıt, kumaş, iplik, metalik levha) taşınması, korunması ve kullanıma alınmasını sağlayan rulo, makara gibi ürünler ise ambalaj olarak değerlendirilmeyecek.
Ürünle birlikte arz edilen palet, sepet, konteyner GEKAP kapsamında
Karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu taşımacılığında ürün, eşya, malzemelerle birlikte piyasaya arz edilen; ahşap, plastik, metal malzemeden imal edilmiş palet, sepet, konteyner ve kasalar nakliye ambalajı olarak kabul edilecek.
Buna karşılık aynı taşımacılık işlemlerinde, sürekli kullanıma tabi olup ürünle piyasaya arz edilmeyen ürünler ise ambalaj tanımı dışında olacak.
Toplanan depozitolar için GEKAP ödenmeyecek
Yeniden kullanılabilir ambalajları, tekrar kullanım amacıyla toplanmasına yönelik depozito yönetim sistemi kurarak, Bakanlıktan onay alan işletmeler, piyasaya arz edilen ambalajlar için GEKAP beyanı verecekler ancak ödeme yapmayacaklar. Piyasaya sürülen ancak toplanamayan miktarlar için ise GEKAP ödenecek. Örneğin piyasaya 100 bin adet arz edilen bir içeceğin 50 bin adedinin depozitolu olması halinde, unlar için GEKAP yükümlülüğü oluşmayacak. Bunların nakliye, saklama, taşıma ve benzeri ambalajları ise GEKAP’a tabi olacak.
Hayır ve insani yardım kuruluşlarına gönderilen ürünler için ödeme yok
İhtiyaç sahiplerine iletilmek üzere, kâr amacı gütmeyen hayır veya insani yardım kuruluşları tarafından dağıtılan ambalajlı ürünler için GEKAP yükümlülüğü oluşmayacak.
Okulda ikramlar kapsam dışı, kantinde satılanlar için GEKAP ödenecek
Okullarda, öğrenci, personel ve ziyaretçilerin kullanımı için yerleştirilen sebillerdeki tek kullanımlık bardaklar GEKAP kapsamı dışında olacak. Ancak kantinde tek kullanımlık bardaklarla satılan yiyecek ve içecekler ambalaj olarak kabul edilerek GEKAP’a tabi olacak.
Okul yemekhanelerindeki tek kullanımlık ürünler de yine ambalaj kapsamında değerlendirilip katılım payı ödemesine dahil olacak.
Benzer şekilde örneğin konfeksiyon atölyesi, gerçek/tüzel kişi satış noktası olduğu için, burada müşterilere ikram edilen tek kullanımlık bardaklar için GEKAP yükümlülüğü olacak.
Piyasadan toplanan ürünler için iade imkanı
GEKAP’a tabi olan, piyasaya arz edilmiş ürünlerden, son kullanım/ tüketim tarihi geçmesi nedeniyle piyasadan toplatılan ürün ve ambalajları için iade işlemi yapılabilecek. Bu şekilde piyasadan geri çekilen ürün ve ambalajlar için sadece GEKAP ödenmiş kısımları iade talebine konu olabilecek.
Örneğin bir öksürük şurubu üreticisi, son kullanma tarihi geçmesi sebebiyle piyasadan topladığı ürünlerin ambalajı için iade talebinde bulunabilecek. Bu ilaçlar için kullanılan birincil ambalajlara ayrıca geri kazanım katılım payı ödenmediği için, bunlar iade işlemine konu edilmeyecek.
Yağdan bisküvi üreten ödemeyecek
Esaslarda verilen örneğe göre, bitkisel yağ üretimi gerçekleştiren bir firma, gıda üretimi tesislerine sattığı ürün için GEKAP ödeyecek. Bu yağla bisküvi kek gibi ürünler üreten firma ise katılım payından sorumlu olmayacak.
Tarım ilaçları için ödeme yapılacak
İthal edilen tarım ilaçları için geri kazanım katılım payı ödenecek. Ancak bu ürünlerin yurt içinde yapılan satışlar katılım payına tabi olmayacak. Büyük hacimli ithal ettiği ilaçları, küçük kutu ve şişelerde satan firmalar ise katılım payını ödeyecekler.
Otomotiv üreticisi lastik için ödemeyecek
Yurt içinde araç üretimi yapan bir firma, burada kullandığı lastikler için(istepne dahil) katılım payı ödemeyecek. Ancak lastikleri üreterek buna satan firma ise katılım payından sorumlu olacak.
Araç buzdolabında satılan şirketin niteliğine göre değişecek
Araç içi buzdolabı üretimi yapan bir firma, eğer bunu ürettiği araçta kullanan firmaya satarsa, ürünü beyan edecek ancak katılım payı ödemeyecek. Ürünler, aracın orijinal parçası olarak kullanılmayan, modifikasyon yapan bir şirkete satılırsa katılım payı ödenecek.
Powerbank için katılım payı ödenecek
Cep telefonu, tablet gibi ekipmanların doğrudan prize bağlanmadan şarj edebilen powerbank niteliğindeki ürünler, katılım payı kapsamında değerlendirilecek. Trafo ve jeneratörler kapsama dahil olmayacak.
TÜRMOB BAŞKANI EMRE KARTALOĞLU:
VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİNE AYKIRILIKLAR VAR
TÜRMOB Başkanı Emre Kartaloğlu, geniş mükellef topluluğunu kapsayan geri katılım payı beyan ve ödeme yükümlülüğünün, imalatçı veya ithal edenler tarafından yerine getirilmesinin sistemi daha kolaylaştıracağını bildirdi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan idari düzenlemeyle kapsamın genişletilerek, anlaşılması ve uygulaması zor hale getirildiğinin altını çizen Kartaloğlu, “Örneğin kanunda yer almadığı halde okul kantinlerinde, işletmelerde kullanılan tek kullanımlık bardaklar, poşetler geri kazanım katkı payı kapsamında alınmıştır” diye konuştu. Bu düzenlemenin vergilerin yasallığı ilkesine aykırı olduğuna değinen Emre Kartaloğlu, “Ayrıca toplu yerlerde pandemi ile mücadelede tek kullanımlık tabaklar bardaklar kullanılması önerilmektedir. Bu uygulamalar pandemi ile mücadeleyi güçleştirecektir” ifadelerini kullandı. 1 Ocak 2020 tarihinde yürürlüğe giren ürünler için henüz uygulamaya hakim olunamadığına değinen Kartaloğlu, “Pandemi dolayısıyla uygulayıcıların eğitimleri tamamlanamamıştır. Ayrıca işletmeler, salgın dolayısıyla ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilenmiştir. Bu nedenle, uygulamanın 2020 yılında uygulanmasının ertelenmesi önerilmektedir” dedi.
PAGDER BAŞKANI SELÇUK GÜLSÜN:
HAMMADDE TEDARİKİNDE KULLANILAN AMBALAJ KAPSAM DIŞI OLMALI
“Plastik sektörü üretim için yeterli ham maddeyi yurtiçinden temin edememekte ve ithalat yoluyla tedarike gitmektedir. GEKAP ile birlikte, piyasaya sürülen mamul ürünlerin yanı sıra ithal edilen plastik ham maddenin taşınması için gerekli olan dış ambalajı için de geri kazanım katılım payı doğmakta bu ise girdi maliyetlerini arttırarak hem plastik sektörünü hem sektörün girdi sağladığı 30’dan fazla sektörü etkilemektedir. Bu gerekçeyle ham madde tedarikinde kullanılan ambalajların GEKAP ödeme yükümlülüğünden muaf tutulmaları ayrıca salgın kaynaklı ekonomik yavaşlamanın işletmelerin finansal yapısı üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurularak uygulamanın en azından yılsonuna kadar ertelenmesi gerekmektedir”
BYSD BAŞKANI TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL:
AB’DE OLDUĞU GİBİ KİRLETEN BEDELİNİ ÖDESİN
AB’deki benzeri bir uygulama modeli ile poşetlerde geri kazanım katılım payı ile en çok poşet kullanan tüketici en fazla ödemeyi yapmakta, bu sayede hem çevre kirliliği ile mücadeleye herkesin katılması hem de “kirleten öder” ilkesinin hayata geçirilmesi sağlanmaktadır. Poşet uygulaması son derece doğru bir uygulama olup amacına ilk aydan itibaren ulaşmıştır. Çünkü uygulama daha çok tüketenden daha çok tahsilat şeklinde yapılmaktadır. Bizde şu anda bitkisel yağ sektöründe “kirleten öder” yerine “üreten öder” uygulaması var. Bitkisel yağ bir temel gıda maddesidir. İnsanların gıda ihtiyacını karşılayan, üretim yapmaması halinde gıda krizinin ortaya çıkması muhtemel bir sektörde daha çok üretip, ülkenin kalkınmasına ve beslenmesine daha çok katkıda bulunan sanayicinin desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. O nedenle AB’de de uygulanan “kirleten öder” stratejisinin bizim sektörümüzde de uygulanmasını öneriyoruz. Sektör olarak GEKAP uygulamasının 2020 yılı için yürürlüğünün durdurulması, 2021, mümkünse 2022 yılından itibaren uygulanmaya geçirilmesinin gerekli olduğunu düşünüyoruz. Üretim zincirimizde, paydaşlarımız arasında, raflarda, yağlarımızın raflara ulaşımında hiçbir aksaklık ve zorluk yaşanmaması için çaba harcıyoruz.
PAGEV BAŞKANI YAVUZ EROĞLU:
GEKAP, PANDEMİ SÜRECİ DE GÖZ ÖNÜNDE TUTULARAK ERTELENMELİDİR
Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, sene başında yayınlanan GEKAP mevzuatında açık olmayan birçok nokta olduğunu ve mevzuatta kapsam içi ve kapsam dışı ürünlerin net olmadığını belirtti. Mevzuatın “kirleten öder” prensibine uygun olmayan şekilde çevreyi kirletmeyen geri dönüştürülmüş hammaddelerden yapılan ürünleri de kapsadığını söyleyen Eroğlu, bunun firmalara yükleyeceği ekstra maliyetin rekabetçiliğe darbe vurduğunu, bu nedenle de GEKAP’in ertelenmesi ve detaylandırılmasına yönelik talepte bulunduklarını hatırlattı. Bugün ihracatın kapsam dışına çıkarılması gibi birçok noktada düzenlemelere gidildiğini hatırlatan Eroğlu, “Ancak hala GEKAP konusunda daha fazla açıklığa ve kapsamın daraltılmasına ihtiyaç var. Bu noktada, pandemi süreci de göz önüne alınarak, GEKAP’ın ertelenerek tüm bu detayların netleştirilmesinde fayda görüyoruz” dedi.
TÜRKBESD BAŞKANI CAN DİNÇER:
ERTELEMELER, BEYAZ EŞYA SEKTÖRÜ İÇİN ÇOK KIYMETLİ
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Başkanı Can Dinçer, Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden olan beyaz eşya sektörünün krizden zarar görmemesi adına, GEKAP ödemelerinin 1 yıl ertelenmesi gibi desteklerin sektör için çok kıymetli olacağını vurguladı.
Dünya gazetesi