Soru: 1979 doğumluyum. 1994 yılında girişim yapıldı. SSK’lı olarak 30 gün çalıştım. Sonra Eylül 1998’de tekrar girişim oldu. Toplam prim günüm 6950. Askerliğimi 18 ay yaptım. EYT çıkarsa faydalanır mıyım? Atilla D
Cevap: İlk girişinizde adınıza prim ödemesi varsa (sorunuzdan olduğu anlaşılıyor), emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 54 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim yatırmasanız da 54 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. İlk girişte adınıza prim ödemesi yoksa 57 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SİGORTALILIK SÜRESİ HESABINA 18 YAŞIN ETKİSİ
SORU: 1982 doğumluyum. İlk sigorta başlangıç tarihim 17 Şubat 1997. Askerlik borçlanmam var. 5875 gün prim ödemem ve 24 yıl 9 ay sigortalılık sürem bulunuyor. EYT çıkarsa ne zaman emekli olurum? Ferit Y
CEVAP: İlk girişte adınıza prim ödemesi varsa, emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim yatırmasanız bile 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. 2025’te 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız tarihten sonra, sigortalılık süresi ve prim şartını sağlayıp emekli olmak için aranan yaşın dolmasını bekleyenleri emekli edecek bir yasa (EYT) çıkarsa, siz de yararlanarak emekli olabilirsiniz. 25 yıllık sigortalılık sürenizin 2025’te dolmasının nedeni, sigorta başlangıcınızın 18 yaşı doldurmadan önce olmasıdır. Sigortanız 18 yaşını doldurmadan başladığından, 25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurup doldurmadığınızın hesabında, sigorta başlangıç tarihi olarak 18 yaşı doldurduğunuz tarih (2000) dikkate alınacaktır.
BİR YIL İÇİN EN YÜKSEK KIDEM TUTARI NEDİR?
Soru: 5 Haziran 2003’te işe başladım. 31 Ekim 2021 tarihinde şirket çıkış verdi. Kıdem tazminatının hesaplanmasını istedim. Aldığım son brüt maaş 8 bin 323 lira. Fakat çıkış 3 bin 577 lira üzerinden hesaplanmış. Bu hesap doğru mu? İrfan Y
Cevap: Kıdem tazminatı, her bir yıllık çalışma karşılığında son alınan 30 günlük brüt ücret tutarınca hesaplanır. Yıldan artan çalışma süresine de oransal olarak aynı usulde kıdem tazminatı hesaplanması gerekir. Ancak kıdem tazminatında bir üst sınır var. 1 Temmuz 2021’den itibaren kıdem tazminatı tavan tutarı 8 bin 284 liradır. Bir yıl (360 gün) çalışma için bu tutarın üzerinde kıdem tazminatı ödenemiyor. Son aldığınız brüt ücretiniz kıdem tazminatı tavan tutarından yüksek olduğundan, kıdem tazminatınızın her yıl (ve orantılı olarak yıl kesri) için 8 bin 284 lira üzerinden hesaplanması gerekiyor. Hesaplanan kıdem tazminatından binde 7.59 oranında Damga Vergisi’nden başka kesinti yapılmıyor.
ASALETİ TASDİK EDİLMEYEN MEMURUN İZİN HAKKI
SORU: Memur olmadan önce bir yıl askerlik süresi bulunan kişi, KPSS ile 2021 yılı Şubat ayında memur oldu. Yıllık izin hesabında askerlik süresi de dikkate alınır mı? Memuriyette bir yılı tamamlamadan ve asaleti tasdik edilmeden yıllık izin hakkı olur mu? AKIN
CEVAP: Memurlardan askerlik dahil kamuda çalışma süresi ve kazanılmış hak aylığında değerlendirilecek bir yıl süresi olanlar, yıllık izin kullanmaya hak kazanıyor. Memuriyete başlama tarihinden önce yıllık izine esas hizmet süresi bir yıldan fazla olanlar asalet tasdiki beklenmeden yıllık izne hak kazanıyor. Bir yıldan az süresi olanlar da örneğin altı ay askerlik varsa altı ay sonra bir yılı doldurunca yıllık izine hak kazanır. Ancak yıllık izin kullanılmasının adaylığın kaldırılması için gerekli eğitim ve değerlendirme sürecini etkilememesi gerekiyor.
EMEKLİLİK 51 YAŞI DOLDURUNCA
Soru: 1 Ekim 1989’da staj sigortam var. 1 Ekim 1994 tarihindeki işe girişimle 9100 gün prim ödemem bulunuyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası çıkarsa yararlanabilir miyim? Derya Ö
Cevap: Derya ismi erkekler tarafından da kullanılsa, ağırlıklı olarak kadın ismi olarak biliniyor. Askerlikle ilgili bilgi vermediğinizden sorunuzu kadın olduğunuz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5750 gün prim ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Sigortalılık süreniz ve prim ödemeniz yeterli olduğundan 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sizin gibi süre ve prim şartını sağlayıp emeklilik için aranan koşulların dolmasını bekleyenleri emekli edecek bir yasa çıkarsa siz de yararlanırsınız.