Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı maruz kaldığı geçici veya sürekli hastalık, meslek hastalığı olarak kabul ediliyor. SGK uygulamasında meslek hastalıkları diğer hastalıklardan farklı işlemlere tabi tutuluyor.
İsa Karakaş
Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden kaynaklanan hastalıklarda işverenlere birçok yükümlülük ve sorumluluk yükleniyor.
SGK’ya göre, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleri meslek hastalığı olarak kabul ediliyor. SGK uygulamasında meslek hastalıkları diğer hastalıklardan tamamen farklı işlemlere tabi tutuluyor.
GEREKEN ŞARTLAR
Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleri nedeniyle SGK meslek hastalığı sigortasından gelir ve yardım yapıyor. Bu yardımlar için SGK masraflarını işverenlere rücu ettiriyor. Çalışanın işini ifası esnasında sürekli tekrarladığı hareketlerinden veya yaptığı işin niteliği, ortamı ya da işin yürütüm şartları nedeniyle mesleği ile bağlantılı olarak meydana gelen hastalıklar, mesleki risklerden kaynaklı hastalıklardır.
Bu hastalığın, bedensel veya ruhsal engellilik halinin yürütülen işin sonucu olarak belirli bir zaman dilimi içerisinde ortaya çıkması, uygun illiyet bağı bulunması gerekiyor.
Diğer yandan meslek hastalığı belirli bir zaman dilimi içerisinde tekrarlanan bir sebeple, iş kazası ise aniden kaynaklanan bir sebeple ortaya çıkıyor.
Yapılan işten kaynaklı hastalıklar genel olarak;
Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları
Mesleki cilt hastalıkları
Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları
Mesleki bulaşıcı hastalıklar ve
Fiziki etkenlerle olan meslek hastalıkları olmak üzere 5 grupta yer alıyor.
SAĞLIK KURULU RAPORU
Yapılan işten dolayı vuku bulan hastalığı, sadece fiziksel olarak vücutta meydana gelen rahatsızlıkları anlamamak gerekir. Psikolojik-ruhsal hastalıklar da olabilir.
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğu; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usulüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmeli. Ayrıca hastalığın ‘Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde yer alması ve SGK Sağlık Kurulunca maruziyet/yükümlülük sürelerinin yeterli/aşılmamış olduğunun tespit edilmesi unsurlarının bir arada gerçekleşmesi gerekiyor.
Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra ve sigortalı olarak çalıştığı işten kaynaklanmış ise sigortalının meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklardan yararlanabilmesi için eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana çıkması arasında, bu hastalık için SGK tarafından çıkarılan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması gerekiyor.
Ancak, sigortalının herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla belirlendiği ve hastalığa yol açan etkenin iş yeri çalışma şartları nedeniyle meydana geldiği yapılan inceleme sonucunda tespit edildiği takdirde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile söz konusu hastalığın SGK’nın tespiti veya ilgilinin başvurusu üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’nun onayı ile meslek hastalığı sayılması mümkün.
MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
Meslek hastalıklarına maruz kalan çalışanlar, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre işverenleri aleyhine maddi ve maddi tazminat davası açıyor. İşçilerin ölümü halinde ise hak sahipleri yakınları destekten yoksun kalma tazminatı ile manevi tazminat davaları açabiliyor. Bu davalar sonucunda işverenler, SGK’ya ödeyecekleri rücu davaları ve cezalarının yanı sıra ayrıca yüklü miktarda tazminat ödemekle karşı karşıya kalıyor.
İŞVERENE ÖDETTİRİLİYOR
Meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, SGK tarafından sigortalıya veya hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken tüm ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere SGK tarafından işverene ödettiriliyor. Meslek hastalıklarının soruşturması ve teftişi SGK müfettişleri tarafından yapılıyor. Müfettişlerin düzenledikleri raporlarda belirledikleri kusura göre işverenlere söz konusu giderler rücu ediliyor.