İşçi izinlerinin memurlara eşitlenmesini öngören yeni düzenleme
İşçi eşlerinin başta anne ve babaları ile diğer yakınlarının ölümü hâlinde iş hukukumuzda herhangi bir ücretli mazeret izinlerine yer verilmemiştir. Bu husus önemsizmiş gibi görünmekle birlikte aslında aile birliği açısından son derece ehemmiyet arz etmektedir.
Keza evliliğin sorunsuz devam etmesi dolayısıyla aile birliğinin devamı için her erkeğin bir orkestra şefi gibi eşinin yanı sıra özellikle kayınvalidesi ve annesi arasında bir denge gözetip idare etmesi lazım.
Maalesef iş kanunumuz bu dengeyi sağlamayı güçleştirmektedir. Özellikle evli erkek çalışanları zor durumda bırakmaktadır.
İşçilerin annesi, babası, çocukları ya da kardeşlerinin ölümünde üç (3) gün ücretli mazeret hakları bulunmaktadır. Ancak işçinin kayınvalidesi, kayınpederi ya da eşinin kardeşlerinin ölümünde maalesef izin hakları bulunmamaktadır.
Bu hususla ilgili işçi okurlarımızdan gazetemize gelen çok sayıda talep ve yakınmalara binaen daha önceden birkaç kez konuyu gündeme getirmiştik. Nihayet işçilere belirtilen izinlerin verilmesi ile mevcut ücretli mazeret izinlerinin memurların izinleri ile eşitlenmesini öngören yasa teklifi geçen hafta TBMM komisyonlarına kadar intikal ettirildi…
Mazeret izinlerinde işçi-memur farkı
İşçilerin annesi, babası, çocukları ya da kardeşlerinin ölümünde sadece üç (3) gün ücretli mazeret hakları bulunmaktadır.
Memurların ise bu izinleri 4 gün daha fazla tam 7 gün. Bitmedi. İşçinin kayınvalidesi, kayınpederi ya da eşinin kardeşlerinin ölümünde bir gün bile mazeret izin hakkı yokken, memurun kayınvalidesi, kayınpederi ya da eşinin kardeşlerinin ölümünde ise sıkı durun; her biri için tam 7 (yedi) gün ücretli mazeret izinleri mevcuttur.
Anayasa gerekçesi ile eşitlik
Konuyla ilgili hükûmet ile aynı ittifakta bulunan parti milletvekilince verilen 4857 Sayılı İş Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinde; mevcut durumun Anayasamızın "Kanun Önünde Eşitlik” başlığını taşıyan maddesinde yer alan “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” ilkesi gereğince işçilerin mazeret izinlerini düzenleyen İş Kanununun ilgili maddesinin, Devlet Memurları Kanunu ile ilgili maddesine benzetilerek çalışanlar arasında eşitlik sağlanması gerektiği belirtilmiştir.
Teklifin devamında işçiye tanınan mazeret izninin; şahsi hayatı dolayısıyla zorunlu mazeret süreci içinde uygulaması gereken hukuki işlemler ve sosyal hayatındaki değişiklikler nedeniyle kullanılmakta olduğu, bu iznin işçinin çalışma motivasyonunu ve performansını etkileyecek bir değişiklik içermesi gerektiği, evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 7 gün, eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâlinde 5 gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise 10 gün verilen mazeret izni; şahsi hukuki işlemleri ve manevi varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan süre olduğu vurgulanmıştır.
Yasa teklifinde işçiye yönelik mazeret izni zorunlu mazeret olduğu sürece çalışan kişinin işe uyum sağlamasını kolaylaştıracak bir şekilde düzenlenmesi gerektiği bu nedenle işçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 7 gün, eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâlinde 5 gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise 10 gün ücretli izin verilerek sosyal hayatını koruması ve geliştirmesi anlamında iyileştirmeler yapılmasının amaçlandığı hususlarına yer verilmiştir.
Mazeret izin sürelerinde artış ve yeni izinler
Bahse konu kanun teklifin yasalaşması hâlinde işçinin mevcut ücretli mazeret izin süreleri artacaktır. Diğer yandan İş Kanununda yer almayan işçi eşinin ana, baba ve kardeşlerinin ölümü hâlinde işçi yeni ücretli mazeret izinlerine kavuşmuş olacaktır. Buna göre yasa teklifinin yasalaşması ile birlikte;
İşçinin evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün olan izinlerinin 7 güne çıkarılması,
İşçi eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâlinde 5 gün yeni izin verilmesi,
İşçi eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün olan izninin 10 gün ücretli izine
Yükseltilmesi söz konusu olacaktır. Bu izinlerle birlikte işçinin manevi varlığını koruma ve geliştirmesi konusunda iyileştirmeler yapılmaktadır.
Umarız bu teklif bir an önce yasalaşır ve işçilerimiz Kurban Bayramı öncesinde sevinçli bir müjdeye kavuşmuş olur…
“BAŞIN DÜŞERSE DARA, İSA KARAKAŞ’I ARA”
“Devlette çalışan kadrolu öğretmenim. Ekim ayında doğum yapacağım. Ne gibi haklarım var?” Aycan Bilik
Aycan Hanım, sorunuzdan memur kadrosunda çalıştığınız anlaşılmaktadır. Buna göre doğum tarihinden önce 8 ve doğum yapmasından sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta süreyle analık izniniz bulunmaktadır. Çoğul gebeliklerde 2 haftalık bir süre daha ilave edilmektedir. Çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1,5 saat süt izni verilmektedir. 24 aya kadar aylıksız izin hakkı da bulunmaktadır. Yarım çalışma ile ilgili henüz yönetmelik çıkarılamadığından maalesef bu haktan şimdilik faydalanma imkânı bulunmamaktadır.
İSA KARAKAŞ
TÜRKİYE