İşsizlik sigortası prim teşvikinde örnek uygulamalar

Selahattin ÖZÜAK Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALAN İŞYERLERİNDE İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ İŞVEREN PAYI TEŞVİKİ


Selahattin ÖZÜAK
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir 

30642 Sayılı 31.12.2018 Tarihli Tebliğin amacı, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun ek 4 üncü maddesi gereğince üç yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan fazla çalışanı bulunan işyerlerine sağlanacak işsizlik sigortası primi işveren payı teşvikinin usul ve esaslarını belirlemektir ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan fazla çalışanı bulunan işyerlerini kapsar.

Teşvikten Yararlanma Şartları:
Teşvikten yararlanmak için 3 yıl boyunca aşağıdaki şartları taşıması gereklidir. 

İşyerinin 6331 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alması gerekmektedir.
İşyerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması gerekmektedir.
Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemesi şarttır.
İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması şarttır.

2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun ek 1 inci maddesi kapsamında prim desteğinden veya işsizlik sigortası primini kapsayan diğer sigorta prim teşviki, destek veya indirimlerden yararlanan işverenler aynı ayda aynı sigortalı için bu maddede belirtilen teşvikten yararlanamaz.

Teşvikten Yararlanmaya Esas Şartların Sağlanması Gereken Üç Yıllık Süre
Teşvikten yararlanmaya esas şartların sağlanması gereken süre, teşvikten yararlanmaya başlanılacak takvim yılından bir önceki yılın son ayından/döneminden başlanılarak geriye doğru üç yıl olarak hesaplanır.  4447 sayılı Kanunun ek 4 üncü maddesinde takvim yılı esas alındığından anılan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 2016/Ocak ayına kadar geçen süreye ilişkin işveren hak talebinde bulunamaz. Teşvikten yararlanmaya esas şartların sağlanması gereken üç yıllık süre, bir takvim yılı içerisinde Ocak ayı dışında diğer aylarda ilk defa tescil edilen işyerleri için tescil edildiği tarihi takip eden takvim yılının Ocak ayından itibaren hesaplanır.

Örnek Uygulamalar:

7/6/2010 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamında tescil edilmiş olan A işyeri, 2016/Ocak ila 2018/Aralık aylarında bu Tebliğin 4 üncü maddesinde belirtilen şartları sağlaması kaydıyla bu teşvikten 2019/Ocak ayından itibaren yararlanabilecektir.

15/1/2016 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamında tescil edilmiş olan B işyeri, 2016/Ocak ila 2018/Aralık aylarında bu Tebliğin 4 üncü maddesinde belirtilen şartları sağlaması kaydıyla bu teşvikten 2019/Ocak ayından itibaren yararlanabilecektir.

12/2/2016 tarihinde 5510 sayılı Kanun kapsamında tescil edilmiş olan C işyeri, 2017/Ocak ila 2019/Aralık aylarında bu Tebliğin 4 üncü maddesinde belirtilen şartları sağlaması kaydıyla bu teşvikten 2020/Ocak ayından itibaren yararlanabilecektir.

Çalışan Sayısının Hesaplanması:
Çalışan sayısının toplamda ondan fazla olup olmadığının tespit edilir. 
Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, Türkiye İş Kurumunca düzenlenen eğitimlere katılan kursiyerler ile toplum yararına programlara katılanlar, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular çalışan sayısının hesabında dikkate alınmaz. Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar, toplam sigortalı sayısına dahil edilir.

Teşvikten Yararlanmak İçin Kurumca Yapılacak İşlemler ve Başvuru:
Teşvikten yararlanmak isteyen işverenler için başvuru şartı bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezlerine herhangi bir belge ibraz edilmesine gerek yoktur. İşyerinin, teşvikten yararlanılacak takvim yılından önceki üç yıl süreyle bu Tebliğin 4 üncü maddesinde aranılan tüm şartları sağlayıp sağlamadığı kurum sistemi tarafından otomatik olarak kontrol edilecektir. İşyerinin söz konusu şartları sağladığının tespit edilmesi durumunda,  işveren takip eden takvim yılından itibaren üç yıl süreyle bu teşvikten yararlanabilecektir.

Teşvikin Hesaplanması:
İşsizlik sigortası primi işveren payı, teşvikten yararlanmaya esas şartların sağlandığı üç yıllık süreyi takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl süreyle her ay/dönem için ilgili ayda Kuruma bildirilen sigortalılara ilişkin prim ödeme gün sayısı dikkate alınmak suretiyle prime esas kazançlar üzerinden %1 olarak hesaplanarak tahsil edilir.
Örnek: Teşvikten yararlanan A işyerinin 2019/Ocak ayında her biri 30 gün çalışan 20 sigortalıyı toplam 80.000,00 TL prime esas kazanç üzerinden bildirdiği varsayıldığında, 2019/Ocak ayında bu sigortalılara ilişkin 80.000,00x0,01=800,00 TL işsizlik sigortası primi işveren hissesi uygulanacaktır.

Teşvik Uygulamasının Sona Erdiği Haller:

İşyerinin tehlike sınıfının çok tehlikeli sınıftan tehlikeli veya az tehlikeli sınıfa dönüşmesi halinde, Çalışan sayısının on ve altına düşmesi halinde, Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi halinde ve  İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunmaması halinde teşvik sona erer.

Çok Tehlikeli İşlerden Birkaçına Örnek:
Sünger avcılığı ve su altında yapılan diğer işler, Maden, Linyit  kömürü işletmeciliği, Krom, Bakır  üretimi,  Mermer ocakları, blok mermer işlenmesi, Tabakhaneler, deri perdahlama ve boyama işleri, ham deri işleme faaliyetleri,  Çimento ve klinker imali, Demiryolu, metro, tünel ve yeraltı inşaatı ve tamiratı vb.