Kıdem Tazminatı ve Zamanaşımı süresi

Özkan İŞLEK Mali Müşavir

KIDEM TAZMİNATI VE ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Özkan İŞLEK
Mali Müşavir

           İşverenlerin işçi çıkartırken en fazla başlarını ağrıtan konuların başında hiç kuşkusuz kıdem tazminatı ödenmesi gelmektedir. Çoğu işverenler faaliyetlerine devam ederlerken kıdem tazminatı karşılığı ayırmadığı için özellikle uzun süre çalıştırmış oldukları işçiyi işten çıkartırken maddi anlamda zor duruma düşebiliyorlar.

Kıdem tazminatı tanım olarak; Bir İşyerinde en az bir yıl süre ile çalışan işçiye kanunda belirtilen diğer koşulları da sağlaması durumunda işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında ödenen tazminata kıdem tazminatı denir.

Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Koşullarına gelince 4857 Sayılı İş Kanununa tabi işçilerin iş sözleşmelerinin: 
1. İşveren tarafından bu Kanunun 25 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, 
2. İşçi tarafından bu Kanunun 24 ncü maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
4. Bağlı bulundukları kanunla kurulmuş olan kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5. 506 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten çıkartılması durumunda ödemenin, iş sözleşmesinin feshi edildiği tarihte hesaplanarak nakden ve defaten ödenmesi gerekiyor. Ancak işveren taksitle ödeme isteğini işçiye iletir ve işçi de bu talebi kabul ederse taksitle ödeme mümkün olabilmektedir. Taksitler ödeme süresince işçinin faiz talep etme hakkı da vardır. Bu hakkın kullanılabilmesi için ihtirazı kaydın bulunması gerekir. 
Eğer ki Kıdem tazminatını işveren süresinde ödenmez ise bu durumda gecikme faizi uygulanır. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davaların sonunda hakim, gecikme için, ödenmeyen süreye göre, mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. Söz konusu gecikme faizi fesih tarihinden itibaren hesaplanır. Yargıtay’a göre faizin hesaplanmasında faiz miktarının yıllık dönemler itibariyle göz önünde tutulması gerekir.

Kıdem Tazminatının zamanaşımı süresi beş yıl olarak düzenlenmiştir. Ayrıca beş yıllık zamanaşımı süresi 25/10/2017 tarihinden sonra sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklanan tazminatlar hakkında uygulanacak olup bu tarihten önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı beş yıllık süreden uzun ise beş yıllık süresinin geçmesiyle zamanaşımı süresi dolmuş olacaktır. Bu bakımdan tazminat tutarını eksik alan veya alamayan işçinin, belirtilen süre içinde işverenden talep etmemesi veya dava yoluna başvurmaması halinde işveren, zamanaşımını ileri sürerek tazminat ödeme yükümlülüğünden kurtulması mümkün olacaktır.