Part-time işçi çalıştıranlar nelere dikkat etmeli?
Kısmi süreli (part-time) işçi çalıştırma, iş ilişkilerinin esnekleşmesi ile her geçen gün yaygınlaşan bir iş sözleşmesi türü. Gerek iş hukuku gerekse de sosyal güvenlik uygulamalarında kısmi süreli işçi çalıştıran işverenlerin dikkat etmesi gereken ince noktalar bulunuyor. İşte bu hususlarla ilgili en çok akla takılan sorular…
Hangi Çalışmalar Kısmi Süreli Çalışma Sayılıyor?
İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesi sayılıyor. Çalışma Süreleri Yönetmeliği’ne göre, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır. Örneğin; işyerinde haftalık 45 saat tam süreli çalışma yapılıyorsa, 30 saatin altındaki çalışmalar kısmi sürelidir.
Kısmi Süreli Çalışan İşçilere Diğer İşçilerden Farklı Kurallar Mı Uygulanır?
İş hukukunda kısmi süreli çalışan işçilerle ilgili farklı işlem yasağı vardır. Buna göre, kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir. Özet olarak, kısmi süreli çalışanlara tam süreli işçilere uygulanan iş mevzuatı hükümleri uygulanır.
Kısmi Süreli Çalışan İşçilere Fazla Mesai Yaptırılabilir Mi?
Her ne kadar İş Kanunu’nda işçinin onayı alınmak şartıyla haftalık 45 saatin altında çalışanlara fazla süreli çalışma yaptırılabileceği öngörülmüşse de Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’ne göre kısmi süreli çalışan işçilere fazla çalışma ve fazla süreli çalışma yaptırılamayacağı öngörülmüştür.
Buna göre, işyerinde haftalık 45 saat tam süreli çalışma yapılıyorsa, 30 saatin altında çalışanlara fazla mesai yaptırılamayacak, 30-45 saat arası çalışanlara fazla süreli çalışma adıyla fazla mesai yaptırılabilecektir.
Kısmi Süreli Çalışanların Yıllık İzin Hakkı Var Mıdır?
Kısmi süreli çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı bir işleme tabi tutulamazlar.
Kısmi Süreli Çalışanlar başka İşyerinde Çalışabilir Mi?
İşçi birden fazla işyerinde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışabilir. Ancak bu durumda değişik işyerlerindeki toplam çalışma süresi yasal azami çalışma süresini (haftada 45 saati) aşamaz. Dolayısıyla yasal azami süreyle bir işyerinde çalışan işçi, başka bir işyerinde kısmi süreli olarak çalışamaz.
Kısmi Süreli Çalışan İşçi İşten Çıkartıldığında Kıdem Tazminatına İlişkin Kıdemi Nasıl Belirlenir?
Kısmi süreli çalışanların kıdeminin hesabında, haftada kaç gün veya günde kaç saat çalıştığına bakılmaksızın işçinin iş akdinin devam süresi dikkate alınır.
Kısmi Süreli Çalışan İşçiler İçin Prim Ödeme Gün Sayısı Nasıl Belirlenir?
İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalıların ay içinde çalıştığı toplam sürenin, İş Kanununa göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı hesaplanır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanır.
Örneğin, bir işyerinde Cumartesi Pazar günleri hariç olmak üzere günde 2 saat çalışmak üzere imzalanmış kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden, sigortalının;
2016/Ekim ayı içinde toplam 42 saat çalışmış olması halinde, prim gün sayısı
42 / 7,5 = 5,6 = 6 gün olacaktır.
Bu durumda 2016 Ekim ayı için eksik gün sayısı 31-6=25 gün olacaktır.
Kısmi Süreli Çalışan İşçi, Kalan Sürelerine İlişkin GSS Primi Yatırmak Zorunda Mıdır?
Kısmi süreli çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur. Bu sigortalıların ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırarak ve gelir testi sonucuna göre belirlenen gelir seviyesi üzerinden prim ödeyerek kalan sürelerini 30 güne tamamlamaları gerekmektedir.
Ancak 6745 sayılı Kanunla getirilen düzenleme ile 1 Ekim 2016 tarihinden geçerli olmak üzere, kısmi süreli olarak çalışıp ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, şayet bakılmakla yükümlü kişi olma şartlarını taşıyorlarsa (sigortalı çalışmama şartı hariç) otuz günden eksik günleri için de genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılırlar. Böylece gelir testi yaptırmak ve GSS primini 30 güne tamamlayıp ödemek zorunda kalmazlar.
Kısmi Süreli Çalışanlar Emeklilik İçin Kalan Sürelerin Primini Yatırabilirler Mi?
Kısmi süreli çalışanlar ay içinde çalışmadıkları süreler için isteğe bağlı sigortalı olup prim yatırabilirler. Kısmi süreli çalışanların aynı ay içinde isteğe bağlı sigortaya prim ödeyebilmeleri için ayrıca belge istenmez. Bu sigortalılardan İş Kanununa göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanların istekleri halinde işsizlik sigortası primlerinin sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primi de alınır.
Ayrıca kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri hizmet borçlanması yapılarak da ödenebilir.
FATİH ACAR
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR
https://www.olay.com.tr/yazar/fatih-acar/part-time-isci-calistiranlar-nelere-dikkat-etmeli-1140280