SGK Asgari İşçilik İnceleme Rehberi
Ahmet Metin Aysoy
SGK E Başmüfettiş
Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili ünitesince yapılan ön
değerlendirmede inşaat ve ihale konusu işlerde yeterli işçiliğin bildirilmemiş
olduğu anlaşıldığında tespit edilen asgari işçilik oranı ve fark işçilik tutarı
işverene tebliğ edilir. Yapılan tebligata istinaden 1 ay içerisinde fark
işçilik tutarının ödenmesi veya ödeneceğine dair taahhütname verilip aynı süre
içerisinde ödenmesi halinde ilişiksizlik belgesi verilir.
Tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde işçilik içeren faturalarının
bulunduğundan dolayı inceleme talep edilmesi hallerinde söz konusu iş
incelenmek üzere Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ilgili Grup Başkanlığına
yazılır.
1-İnceleme Süreci Ne Kadar Sürüyor?
İşyeri kayıt ve belgelerinin incelemeye ibrazından itibaren rapor müfettiş
tarafından 3 ay içerisinde yazılarak ilgili birime gönderilir. İlgili birim
Müfettiş Raporunu 15 gün içerisinde inceleyerek; müfettiş incelemesi sonucunda
fark işçilik tespit edilemez ise ilişiksizlik belgesi verilir, fark işçilik
tespit edilirse bu tutar kesinleşerek 1 ay içerisinde ödenmek üzere tebliğ
edilir.
2-Faturalar nasıl bir incelemeye tabi tutuluyor?
İnceleme talep etmeden önce işçilik faturalarınızın aşağıdaki kriterlere göre
değerlendirileceğini bilmenizde yarar var.
- İşçilik
içermeyen faturalar değerlendirmeye alınmaz.
- Hazır
beton faturaları malzemenin yanı sıra teslimi de içerdiğinden malzemeli
fatura olarak değerlendirilir.
- Nakliye
faturalarında, malzeme ve nakliye bedelinin ayrı ayrı gösterilmesi
halinde, nakliye bedeli malzemeli işçilik olarak değerlendirmede dikkate
alınır.
- Nakliye
faturasında, malzeme ve nakliye bedeli ayrı ayrı gösterilmemiş ise,
bu fatura değerlendirmede kullanılmaz.
- Alt
işveren tarafından yapılan iş ile ilgili düzenlenen faturalar dikkate
alınmaz. Ancak, alt işverenin kendi devamlı işyeri işçileriyle yaptığı ve
asıl işveren alt işveren ilişkisi dışında kalan işlerle ilgili düzenlenmiş
faturalar dikkate alınır.
- İşverenin
devamlı işçileri ile yaptığı işin toplam bina inşaat maliyeti içerisindeki
oranı belirlenerek, bu orana tekabül edecek tutar toplam inşaat
maliyetinden düşülecek malzemeli işçilik olarak kabul edilecektir.
- İhale
konusu işlerde işverenin kendi devamlı işçileriyle yaptığı hafriyat ve nakliyat
bedelinin malzemeli işçilik olarak kabul edilmesi için, işverenin SGK da
makine parkı dolayısıyla tescilli işyerinin bulunması gerekmektedir.
Asgari işçilik uygulamasının "ön değerlendirme"
aşamasında Kurum (SGK) dosya memurunca "ihale mevzuatına göre yaptırılan
her türlü işlerde" ve " özel nitelikteki inşaat işyerleri
hakkında" yapılacak asgari işçilik araştırmasında Kurumca (SGK) yayımlanan
tebliğ ile belirlenen asgari işçilik oranının % 25 eksiği uygulanmak suretiyle
işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik tutarı belirlenir.
Dosya memurunca yapılan "asgari işçilik ön değerlendirme" işlemi
esnasında işverenin kayıt ve belgeleri incelenmediğinden işverenin söz konusu
ihale ya da inşaat nedeniyle dışarıdan satın aldığı hizmetin bedeli (malzemeli
işçilik veya salt işçilik bedeli) ile işverenin sigorta primine esas kazancın
üst sınırının üzerinde bildirimde bulunduğu haller nazara alınamadığından
Kurumca (SGK) yayımlanan tebliğ ile belirlenen asgari işçilik oranının %25
eksiği uygulanmak suretiyle, nazara alınamayan bu hususlarla ilgili yaklaşık
bir indirim yapılarak asgari işçilik tutarı belirlenmekte ve böylece göreceli
olarak adalet sağlanmaktadır.
Asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle işin yürütümü için
gerekli olan asgari işçilik tutarının belirlenmesi "ön değerlendirme"
aşamasına özgü olup, işçilik faturalarının incelenmesini talep ettikten sonra,
SGK denetim elemanınca yapılacak inceleme de artık asgari işçilik
oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle asgari işçilik tutarının belirlenmesi
mümkün değildir.
Denetim istenmesinin diğer bir mahzuru da, eksik çıkacak işçilik nedeniyle
ayrıca, 5510 sayılı Yasa’nın 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi
ile ( e) bendinin (4) numaralı alt bendince idari para cezasına muhatap
olmaktır.
3- İncelemeyi Durdurmak Mümkün mü?
Fatura incelemesi talep ettiniz. İnceleme başlandı. İnceleme isteğinizden
vazgeçmeniz ve incelemeyi durdurmanız mümkün.
Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca inceleme yapılmasına
başlandıktan sonra inceleme sonucuna göre işlem yapılır. Ancak, denetim ve
kontrole başlanmakla birlikte, işverenin borcu ödeyeceğine ilişkin üniteye
yazılı taahhüdünü içeren başvurusu üzerine, ünitenin bu isteği ön kabulü, ünite
tarafından denetim isteminin geri çekilmesi talebinin ilgili Grup Başkanlığının
veya Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarının uygun bulması
koşuluyla inceleme durdurulur ve borç kesinleşir. (Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliği)
4- İtiraz Nasıl Yapılacak?
Kurumca tahakkuk ettirilen ve tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde, prim borcunu tebliğ eden üniteye dilekçe
vermek veya bu dilekçeyi taahhütlü olarak göndermek suretiyle işverence itiraz
edilebilir. İtiraz takibi durdurur. İtiraz, Ünite Prim Tahakkuk İtiraz
Komisyonunda incelenerek en geç 30 gün içinde karara bağlanır. İtirazın reddi
hâlinde işveren, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iş
mahkemesine başvurabilir. İşverenin mahkemeye dava açması Kurumun takibini durdurmaz.
-YASAL UYARI-
-AHMET METİN AYSOY'dan SOSYAL GÜVENLİK DOSYASI