Ticari ilişkilerde açıklamasız gönderilen havale ve EFT'ye dikkat
Günümüz koşullarında para alış verişlerinin bankalar kanalı ile yapılması çok hızlı ve pratik bir hal almıştır. Özellikle mobil bankacılık kullanımı çok yaygındır ve yazımın konusu olan işlemlerde açıklama yazılmaması durumu da en çok bu kanal kullanılırken ihmal edilmektedir ve bu durum bazen hak kayıplarına yol açabilmektedir.
Herhangi birine açıklamasız olarak göndermiş olduğunuz para, borç karşılığı gönderilmiş sayılır. Aslında siz bu parayı daha sonra geri almak için, herhangi bir işin peşinatını teşkil etmesi için vs. göndermiş bile olsanız açıklama yazmadıysanız Yargıtay uygulamaları gereğince karşı tarafa borcunuzu ödediğinize karine teşkil eder.
Hukuken havale, daha önce belirttiğim gibi Yargıtay uygulamaları gereğince ödeme vasıtası olarak kabul edilmektedir. Özetle havalenin borcun ödenmesi amacı ile yapıldığı yönünde yasal bir karine mevcuttur. Yaptığı havalenin herhangi bir borç ödemesi olmadığını öne süren gönderici ise bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Bu nedenle havale gönderilirken bir şerh düşürmeli ve açıklama yazılmalıdır.
Somut bir örnekle anlatmak gerekirse Şahıs A, Şahıs B’ye aracını satın almak üzere herhangi bir açıklama yazmadan araç bedelini göndermiştir. Şahıs B aracın bedelini almadığı için aracı satmak istememesi ile konunun yargıya taşınması üzerine B, A’dan paranın geldiğini fakat bu bedelin A’nın savunduğu gibi araç bedeli değil de daha önceden olan alacağına karşılık paranın hesabına geldiğini beyan etmesi durumunda ispat yükümlülüğü Şahıs A’da dır.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2017 / 8060 Esas – 2017 / 9191 Karar sayılı dosyasında; “davacı, davalı banka havalesi ile gönderdiği paraların tahsili için yaptığı icra takibine itirazın iptali istemiyle eldeki davayı açmış, delil olarak da davalıya gönderdiği havalelere dayanmıştır. Davalı, davacıya borcu olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki, havale bir ödeme vasıtası olup, var olan bir borcun ödendiğini gösterir. Bu karinenin aksini havaleyi gönderen şahsın ispat etmesi gerekir.
Öte yandan banka dekontlarında paranın borç olarak gönderildiğine dair bir açıklamanın bulunmadığı da sabittir. Açıklanan bu yönler birlikte değerlendirildiğinde, davacının iddiasını ispat ettiğinin kabulü imkânsızdır. Davacı, iddiasını yasal delillerle kanıtlamalıdır. Taraflar arasındaki uyuşmazlığın miktar ve niteliği gözetildiğinde açık bir muvafakat olmadıkça tanık dinlenemez, dinlenen tanık ifadelerine değer verilemez. Mahkemece, ispat yükünün davacıda olduğu gözetilerek davacının bu konudaki tüm delilleri toplanarak bir değerlendirme yapılmalı ve sonucuna uygun bir karar tesis edilmelidir” denilmektedir.
Özellikle herhangi bir ticari ilişki içinde ya da cari hesap karşılığı dahi olsa sorunla karşılaşmamak adına yapılan tüm ödemelerde açıklama yazılmalıdır.
Emrah AKOĞLAN - SMMM
https://www.dunya.com/kose-yazisi/ticari-iliskilerde-aciklamasiz-gonderilen-havale-ve-eftye-dikkat/608061