Yasalarımızda çalışılmayan dönemler için geriye ödeme imkanı bulunmuyor. Ancak bazı istisnalar var ki toplu ödeyerek yıllarca çalışmadan kurtulup erken emekli olabiliyorsunuz
Her çalışan haklı olarak bir gün emekli olmayı hayal ediyor. Ülkemizde bunun yolu da belli sayıda gün prim ödemek, belli yaşa gelmek ve belli bir sigortalı yılını doldurmak isteniyor. Ancak birçok insan belli dönemlerde çalışamıyor, ya da çalışsa bile sigortası yapılmamış oluyor ve primlerini tamamlayamıyor.
FIRSATI KAÇIRMAYIN
Yasalarımız geçmiş yıllarda çalışılmayan dönemler için geriye dönük ödeme imkanı tanımıyor. Ancak bazı istisnalar ile toplu ödeme yaparak bu günleri satın almak mümkün olabiliyor. Böylece yıllarca çalışmadan toplu ödeme ile erken emeklilik de sağlanıyor.
YASADA SIRALANIYOR
Sigortalıların borçlanma yapabilecekleri süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 41. Maddesi ile düzenlenmiştir.
1) Kanunlar gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri toplu ödeme ile satın alabiliyor.
2) Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri toplu olarak ödemek mümkün.
3) Emekli sandığına tabi çalışanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri borçlanılabiliyor.
4) Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim
süreleri borçlanılarak emeklilik hesabında kullanılıyor.
5) Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de borçlanılabiliyor.
Normal staj ve çıraklık süreleri ise borçlanılamıyor.
6) Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri de borçlanılarak emeklilik hesabında kullanılıyor.
7) Grev ve lokavtta geçen süreleri de borçlanmak mümkün.
8) Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri borçlanılıyor.
9) Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri borçlanma imkanları bulunuyor.
10) 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri borçlanmaları mümkün.
Böylece part-time çalışanlar, 30 günden az çalışması olanlar, ücretli öğretmenler bu süreleri borçlanarak 30 güne tamamlayabiliyor.
11) Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı, sigortalının kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde borçlanma hakları bulunmaktadır.
12) Yurtdışında çalışanlar bu süreleri, yurtdışında bulunan kadınlar ise 18 yaşından sonra geçirdikleri süreleri borçlanarak emeklilik hesabında kullanabiliyor.
YÜZDE 60 RAPOR GEREKİR
Doğuştan engelliyim. Çalışma gücünü yüzde 60 oranında kaybedenlerin malullük aylığına bağlanabileceği belirtiliyor. Başvuru yapsam emekli olabilir miyim? Saim KELEŞ
Çalışma gücünün yüzde 60'ını sigorta olduktan sonra kaybedenler tam teşekküllü bir hastaneden alacağı raporla ve bu raporun SGK sağlık kurulu heyeti tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda onaylanması ile maluliyet aylığına bağlanabilmektedirler. Ancak sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünü yüzde 60 kaybedenler maluliyet aylığından faydalanamaz.
Siz doğuştan engeliniz veya hastalığınızdan dolayı malulen emekli olamazsınız. Ancak doğuştan engel durumunuzdan başka daha sonra oluşan hastalık varsa ve bu çalışmaya engelse bu ayrı. Ayrıca vergi indiriminden faydalanıp alacağınız engel oranına göre daha erken ve daha az prim ödeyerek engelli emeklilik şartlarından faydalanma imkanınız var..
SÖZLEŞMEYE KONULUYOR
Özel işyerinde çalışıyoruz. Bazen sağlık sorunları sebebi ile hastaneye gidiyoruz. Hastaneden işbaşı belgemizi de getiriyoruz. Buna rağmen bu süre mesaimizden kesiliyor. Bu durumda muhasebe birimine hastaneden getirdiğimiz belgenin ne işe yaradığını soruyoruz. 'İşten atılmamanı sağlar' diye cevap veriyorlar. Acaba bu ne kadar doğru bir uygulamadır? Eğer bir yanlışlık var ise hakkımızı hangi kanun ve esasa göre talep edeceğiz? Bilgilendirirseniz çok memnun oluruz. (Bir Grup Çalışan)
İşçi ile işveren arasında yapılmış bir iş sözleşmesi varsa, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesinde, işçinin geçici iş göremezlik ödeneği alamadığı iki günlük istirahat süresi için işverence işçiye ücretinin ödeneceğine dair bir hüküm varsa, işverenin işçiye söz konusu iki gün için ücretini ödemesi gerekmektedir. Bu durumda sigortalılar 3 günden az süreli istirahatleri için işverenden ücret talep edebilmektedir.
Ancak burada unutulmaması gereken bir nokta vardır. Bu nokta şudur; sigortalı yevmiyeci/ gündelikçi olarak çalışıyor ve günlük ücret esasına göre ücret alıyorsa, işverenin çalışılmayan günlerin ücretlerini kesebileceğidir.
İşte burada sizin hangi şartlara göre çalıştığınız büyük önem arz ediyor.
FARUK ERDEM