TÜRKIYE'DE MUKİM OLMAYANLARA YAPILAN GAYRİMENKUL, MAL VE HİZMET SATIŞLARININ BEDELİ NAKİT OLARAK TAHSİL EDİLEMEZ!
MEHMET ŞENTÜRK
Mali Müşavir - Denetçi
Vergi mükellefi firmalar, günümüz ekonomisinde hem riskin dağıtılması hem de bir marka değeri oluştura bilmek adına birden fazla ticari faaliyette bulunmaktadırlar.
Bu ticari faaliyetlerinin ve de globalleşen dünya daki ticaretten payını alabilmek adına zaman zaman yabancı ülke vatandaşlarınada teslim ve hizmetlerde bulunmaktadırlar.
Peki Türkiye’de ticari faaliyette bulunan bu işletmelerin yabancılarla gerçekleştirdiği teslim ve hizmetlerden, 2018 yılı içinde 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finans kurumları kanalıyla yapmaları vede bu tahsilat ve ödemelerini söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunlu mu?
213 sayılı Vergi Usul Kanunumuzun 227 nci maddesi hükmüne göre, aksine hüküm olmadıkça, bu Kanun kapsamında tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kağıtların tevsiki mecburi tutulmuştur.
Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesinde ise, mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme hususlarında Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.
Bu yetkiye dayanılarak tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumları tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki uygulamasının usul ve esasları 469, 479 ve 480 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ve son olarak ta 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile net bir şekilde belirlenmiştir.
Tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğu esaslarının belirlendiği 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine, 469, 479 ve 480 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile yapılan değişiklikler işlenmiş olup, bu değişiklikler sonrasında;
Tevsik zorunluluğu Kapsamında Olan Mükellefler;
Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında fatura almak zorunda olan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
Serbest meslek erbabı,
Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar,
Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler,
Vergiden muaf esnaf, dır.
Tevsik Zorunluluğu Kapsamında Olmayan Tahsilat Ve Ödemeler İse;
10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye işletmelerinin işlemlerine konu tahsilat ve ödemeler,
6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemeler,
11/8/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 89/14391 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemeler,
Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,
Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemeler,
5018 sayılı Kanunda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerdir.
Tevsik zorunluluğu kapsamında olan mükelleflerin, tevsik zorunluluğu kapsamında olmayan tahsilat ve ödemeleri dışındaki;
Her türlü mal teslimi veya hizmet ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerini,
Avans, depozito, pey akçesi gibi suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerini,
İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı,
her türlü tahsilat ve ödemelerini, Tebliğle belirlenen haddi (7.000,00 TL) aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunlu tutulmuştur.
Yukarıda açıklanan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Türkiye'de mukim olmayan yabancılara yapılacak;
Konut veya İşyeri Teslimlerinde;
12 Seri Nolu KDV Genel Uygulama Tebliği kapsamında, Yabancılara ilk defa yapılacak bir ve birden fazla konut veya işyeri teslimlerine ait bedellerin;
Dövizin Türkiye'deki bankaya transfer edilmesi durumunda, yapılan transfer işlemi banka dekontu ile,
Ödemenin, yurt dışındaki bankalar tarafından verilen kredi kartları ile yapılması mümkün olup, bu kredi kartları ile yapılan ödemelere ilişkin dövizin Türkiye'ye getirildiğinin yurt içindeki ilgili banka tarafından verilecek bir dekont veya yazı ile,
Yurt dışında bulunan dövizin Türkiye'ye alıcı tarafından fiziki olarak getirilmesi de mümkün olup, bu durumda dövizin Türkiye'ye getirilmiş olduğunun tevsikinde gümrük idaresinden alınan belgeler ile,
Dövizin Türkiye'ye fiziken getirilmesi veya alıcının Türkiye'de bulunan hesabına yurt dışından transfer edilmesi durumunda, söz konusu bedelin satıcıya banka aracılığıyla ödenmesi ve bu ödemenin banka dekontu ile,
Yurt dışından döviz olarak getirilen bedelin gümrük idaresinden alınan belgeler ile ve de satıcıya Türk Lirası olarak ödenmesi halinde ise satıcıya banka aracılığıyla ödenmesi ve bu ödemenin banka dekontu ile,
tevsiki zorunludur.
Diğer Mal Ve Hizmet Teslimlerinde İse;
Türkiye'de mukim olmayan yabancılara yapılacak mal ve hizmet (Otel, Konaklama, Deri, Mücevher, Hediyelik Eşya vb) teslimlerinin Türkiye'de ödenmek istenilmesi durumunda, söz konusu bedelin 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenen 7.000,00 TL sınırı aşması halinde banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü ve uygulaması da bu yönde olup konu hakkında verdiği 28.09.2018 tarih ve 11395140-105[VUK-1-20954]-E.868784 sayılı özelgesinde “…….Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Türkiye'de mukim olmayan yabancılara yapacağınız mal ve hizmet teslimlerinize ilişkin olarak bu kişilerce bedelin Türkiye'de ödenmek istenilmesi durumunda söz konusu bedelin banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.
Bunun yanı sıra, Türkiye'de mukim olmayan yabancılarla yukarıdaki esaslara göre gerçekleştirilen ödemelerin/tahsilatların aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılmaması durumunda, ilgililere Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi kapsamında ceza uygulanacaktır.
Peki Uygulanacak Ceza Tutarı Ne Kadar ?
Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için işleme konu tutarın % 5'i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Ancak, bu kapsamda bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 1.200.000 TL’yi geçemeyecektir.
Sonuç Olarak;
Gerek işletme sahiplerinin, gerekse tüm meslek mensubu arkadaşlarımızın Türkiye'de mukim olmayan yabancılarla gerçekleştirlen ve gerçekleştirlecek konut, işyeri, mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak yukarıdaki cezai müeyyide ile karşılaşmamaları adına 7.000,00 TL sınırı aşan tahsilat ve/veya ödemeleri banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmek zorunda olduklarını hatırlatırız…..
MEHMET ŞENTÜRK
Mali Müşavir - Denetçi