Kısmi Süreli (Part-Time) Çalışanların Hakları

4857 Sayılı iş Kanunu 63. Maddesinde haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olarak tanımlanmıştır. İlgili Yönetmeliğe göre de haftalık 30 saat ve daha az belirlenen çalışma sürelerinin “kısmi süreli çalışma (part-time)” olarak değerlendirileceği ifade edilmiştir.

Bir tarafta, ekonomik şartların zorluğu ve artan rekabet ortamında ayakta kalmaya çalışan işverenler diğer tarafta da her geçen gün işgücüne yeni katılanlarla artan işsizler ordusu içinde iş bulmaya çalışanlar….

Sonuç, her iki tarafın da işine gelen “esnek çalışma” yöntemi. İşveren maliyetlerinden ve bazı yükümlülüklerinden kurtulur, işçi de evine ekmek götürür ama bütün değil sadece birkaç dilim. 

Tam zamanlı çalışanların temel hakları denilince, kıdem ve ihbar tazminatı, hafta tatil ücreti ve yıllık ücretli izin akla gelir. Peki, kısmi süreli (part-time) çalışanların hakları ne olacak?

Kıdem ve ihbar tazminatları ilk işe girdikleri tarih itibari ile başlıyor

Kanunda açık bir şekilde tanımlanmamasına rağmen Yargıtay, “kısmi süreli çalışma ister haftanın belirli günlerinde isterse belirli saatlerinde olsun, işçinin işyerinde çalışmaya başladığı tarihten itibaren bir yıl geçince kıdem tazminatı hakkının doğduğuna” karar vermiştir. Aynı şekilde ihbar tazminatı içinde işe başlama ve işten çıkış tarihleri esas alınır. Hesaplama ise kısmi çalışma karşılığı alınan ücrete göre yapılır.

Hafta tatili ücreti yok

Kanunda, haftalık 45 saat çalışma süresinin çalışılan günlere farklı şekilde dağıtılabileceği ve işçilerin belirlenen şekilde çalışmaları kaydıyla 7 günlük zaman dilimi içinde kesintisiz 24 saat dinlenme hakkı olduğu tanımlanmıştır. Yani çalışmadıkları 24 saatinde ücretini almaya hak kazanmışlardır.

Buna göre, kısmi süreli çalışanların haftalık 45 saat çalışmaları söz konusu olmadığından hafta tatili ücretine hak kazanmaları da mümkün değildir.

Yıllık ücretli izin hakkında ayrım yok

Yıllık ücretli izin yönetmeliğinin 13. Maddesinde kısmi süreli çalışanlarla tam zamanlı çalışanların yıllık ücretli izin haklarının farklı olamayacağı açıklanmıştır. Bun göre hafta da 1 saat çalışan dahi, işe giriş tarihinden itibaren 1 yılı doldurduğunda 14 iş günü izin hakkı elde edecektir.

Çalışanların haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmasına rağmen, kısmi süreli çalışanları koruyacak mevzuat yeterli değildir. Kısmi süreli çalışma, işverenlere ücret ve sigorta primi yönünden avantaj sağlarken; çalışanların daha az ücretle istihdamının önünü açmaktadır. Her ne kadar çalışılan süreye göre ücret alınsa da çalışanların yasal hakların korunması önemlidir.