ANONİM ŞİRKET ORTAKLARININ SİGORTALILIĞI
Günümüz insanında özellikle bizim
insanımızda daha çok gelir elde etme, kural ve emirlere riayet etmeme ve kendi
işimizin patronu olma meyili oldukça fazladır. Bu meyanda şirket ortaklarının
sigortalılığı konusu biraz karışık olmakla birlikte konuya aşağıda bir parça
değinilecektir.
Anonim
Şirket Ortaklarında Sigortalılığın Başlaması ve Bitmesi
Anonim Şirket kurucu
ortakları ile yönetim kurulunda olan ortakları 1.10.2008 tarihinden önce
sigortalılık bakımından 1479 Sayılı Bağ-Kur Kanununa tabi olup bu kanun
kapsamında zorunlu sigortalı sayılmaktaydılar. 1.10.2008 tarihinde yürürlüğe
giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu’nun 4. Maddesinin (b) bendi ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının bu
faaliyetlerinden dolayı sigortalı (Bağ-kur sigortalısı) olacakları
belirtilmiştir. Kurucu ortaklar ya da yönetim kurulunda olmayan anonim şirket
ortakları ise zorunlu sigortalılık kapsamında değerlendirilmemiştir.
Anonim şirketlerin yönetim
kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları, yönetim kuruluna seçildikleri
tarih itibariyle başlar. Bu bildirim şirket yetkililerince, ortağın yönetim
kurulu üyeliğine seçildiği tarihten itibaren en geç on beş gün içinde yapılır.
Anonim şirketlerin yönetim
kurulu üyesi olan ortaklarının sigortalılıkları bu görevlerinin bittiği tarihte
sona erer, bu tarih şirket yetkililerince veya sigortalılarca en geç on gün içinde işten ayrılış bildirgesiyle
Kuruma bildirilir.
5510 Sayılı kanunun Geçici
22. maddesi ile anonim şirket kurucu ortağı olup Bağ-Kur (4-b) kapsamında
sigortalı olan ve bu kapsamında kalmak isteyenler için 1.04.2009 tarihine kadar
süre tanınmış, bu tarihe kadar kuruma yazılı olarak başvuranların sigortalılıkları
sürdürülmüştür. Başvuru yapmayan anonim şirket kurucu ortaklarının ise bu
sigortalılıklarına 1.10.2008 tarihi itibariyle son verilmiştir
Yönetim
Kurulu Üyesinin Ortağı Olduğu Şirketten Sigortalı Olarak Bildirimi
Yönetim kurulunda olan anonim şirket
ortağının kendi şirketindeki sigortalılık durumunu 1.10.2008 tarihinden öncesi
ve 1.10.2008 tarihinden sonrası olarak ayrı ayrı değerlendirmek gerekir.
01.10.2008 tarihinden itibaren
yürürlüğe giren 5510 Sayılı Kanunun 53. maddesine göre;
kanunun 4. Maddesi (b) bendi (Bağ-kur) kapsamında zorunlu sigortalı olarak
sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, hizmet
akdi ile (4-a kapsamında) sigortalı bildirilemezler.
Bu açıklamaya göre 1.10.2008 tarihinden
sonra ilk defa veya yeniden yönetim kurulu üyesi olan anonim şirket ortakları zorunlu olarak kanunun 4.
Maddesi (b) bendi kapsamında sigortalı olacakları için bu işyerlerinden kanunun
4. Maddesi (a) bendi kapsamında (Ssk sigortalısı olarak) bildirilmeleri mümkün
değildir.
Ancak anonim şirketin
yönetim kurulu üyesi olan ortakları kendi işyerlerinden kanunun 4. Maddesi (a)
bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilmeye 1.10.2008 tarihinden önce
başlanmış ise, (kazanılmış hakların korunması açısından) bu sigortalılıkları
kesintiye uğrayıncaya kadar önce başlayan sigortalılık devam ettirilir. Yani
eski adıyla ssk sigortalılığı devam ettirilir.
Yönetim
Kurulunda Bulunan Ortağın Başka Bir Şirketten Sigortalı Olarak Bildirimi
5510 sayılı kanun’ da 1.03.2011
tarihinde yapılan değişikliğe kadar önce başlayan sigortalılık türü kesintiye
uğrayınca kadar devam ettirilmekteydi. Ancak bu değişiklik ile sigortalılık
hallerinin çakışması durumunda kanunun 4. Maddesinin (a) bendi kapsamındaki
sigortalılık halinin 4. Maddenin (b) bendi kapsamındaki sigortalılık halinden
üstün olduğu ve sigortalılığın 4.maddenin (a) bendi kapsamında tescil edileceği
belirtilmiştir.
Buna göre 4-b (bağ-kur)
kapsamında sigortalı olan yönetim kurulu üyesi ortaklar 1.03.2011 tarihinden
itibaren (ortağı olmadığı) başka bir şirkette hizmet akdi ile
(4-a kapsamında) çalışmaya başlarsa, çalışmaya başladığı günün bir gün
öncesinden geçerli olmak üzere 4-b (bağ-kur) kapsamındaki sigortalılığı
sonlandırılıp, hizmet akdi ile çalışmasının olduğu işyerinden (4-a kapsamında)
sigortalı olarak bildirilecektir
A.Ş. Ortağı olmayan Yönetim kurulu
üyelerinin sigortalılığı
Anonim şirket ortağı olmayan yönetim kurulu
üyelerinin çalışması hizmet akdi kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, vekâlet
akdine daha yakın olduğu, ancak vekalet akdinin de 4/a (SSK) sigortalısı olma
koşullarını sağlamadığı bilinmelidir. Böylelikle anonim şirket ortağı olmayan yönetim
kurulu üyeleri bu sıfatları dolayısıyla 4/a (SSK), 4/b (Bağ - Kur) ve 4/c
(Emekli Sandığı) kapsamında sigortalısı olarak değerlendirilemez. Ancak şirket
ortağı olmayan yönetim kurulu üyesinin aynı şirket bünyesinde hizmet akdine
tabi olarak çalışmasının önünde herhangi bir engel bulunmamakta ve bu kapsamda
çalışmaları durumunda 4/a (SSK) sigortalısı olmaları zorunluluk teşkil
etmektedir. Yine Yönetim Kurulu üyesi
olmayan A.Ş. ortakları, ortak olduğu şirkette Türk Ticaret Kanunundan kaynaklanmayan bir görev (üretim, personel, muhasebe
müdürü vb.) almaları halinde şirket tüzel kişiliği ile
aralarında hizmet akdi bulunacağından 4-a kapsamında sigortalı olmaları
gerekmektedir.
Çalışan şirket ortaklarının maaş kesintisi
01.10.2008 tarihi önemli.5510 sayılı Kanun bu tarihte yürürlüğe girdi. Bu
tarihe kadar 1 gün dahi sigortalılığınız varsa emekli olduğunuzda çalışırsanız
SGK maaşınızı kesmeyecek.01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar
emekli olduğunda çalışırlarsa maaşı kesilecek. Tabiki bu durum 25 30
yıl sonra gerçekleşecek .Maalesef çocuklarımızı etkileyecek. Mevcut
uygulamada emekli olanlar için Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeniyor yada
emeklinin istemesi halinde maaşı kesiliyor.
Mehmet Ali Mızırak
Bağımsız Denetçi- SMMM
[email protected]