Emeklilikte aylık bağlama oranını artıracak düzenlemeler
OVP/Orta Vadeli Program bu yıl dâhil olmak üzere 3 yıl boyunca yürürlükte bulunacaktır. Bu programda sosyal güvenlik ve emeklilikle ilgili önemli düzenlemelerden tamamlayıcı uzun süreli bakım sigortasına kadar birçok yeni düzenleme öngörülmektedir. Ayrıca mezkûr programda yer alan; “Sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemelerin hayata geçirilerek sistemin mali sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi” yönünde düzenlemelerin yapılması da hedeflenmektedir.
ERKEN EMEKLİLİK BAŞVURUSU DEVAM EDİYOR!
Mevcut düzenlemede asgari ücretli ve diğer düşük ücret üzerinden sigortalı gösterilenlerin belirli durumlarda çalıştıkça emekli aylıkları artma yerine azaldığı maalesef bilinen bir gerçektir.
Bu nedenle emeklilik için yaş dışında diğer şartları yerine getiren çok sayıda sigortalı sosyal güvenlik sisteminden çıkmakta ya da kayıt dışı çalışmaktadır.
EYT kapsamında bulunan SSK’lı ve Bağ-Kur’lulardan şartları tutanlar ise bu sene başvuruların mart ayı itibarıyla başlamasıyla birlikte günümüze kadar 2 milyonu aşkın kişinin SGK’ya emeklilik için müracaatı tamamlanmıştır.
Bu sayının 2024 yılında daha da artması söz konusudur. Bu yıl içinde vadedilen 3600 Ek Gösterge ile seyyanen zammın emeklilik maaşına yansıtılmasına yönelik düzenlemelerin hayata geçirilmesi hâlinde emekliliklerini erteleyen özellikle memurların çoğunun emeklilik müracaatına başvurması beklenmektedir.
Bu durumda sistemden çıkışlar hızla artarken girişler yavaş artmaktadır.
Hâl böyle iken Kurumun aktüeryal dengesi daha da bozulmaktadır.
ABO DÜZENLEMESİ HEM SGK HEM ÇALIŞANLARIN LEHİNE OLACAK!
SSK emeklilik aylığı genel olarak=Ortalama aylık kazanç x aylık bağlama oranı formülü ile hesaplanmaktadır.
Bu formülde özellikle ABO diye tabir edilen “Aylık Bağlama Oranları” büyük önem taşımaktadır. Keza 1. sosyal güvenlik reformundan sonra düşürülen oranlar 2. sosyal güvenlik reformunda daha düşürülmüştür.
Özellikle 2008 yılından itibaren çalışmalar belirli hâllerde özellikle asgari ücret ve bu ücrete yakın komşu ücret üzerinden SGK’ya bildirilenlerin maaşlarında pek olumlu yansımamaktadır. Hâl böyle olunca bu durumdan en etkilenen EYT’liler sistemden gözü kapalı çıkış yapmaktadır.
Belirtilen durum hem SGK’nın hem de çalışanın zararına neden olmaktadır. Zira bu durumda SGK her ay alacağı primden mahrum olduğu gibi emeklilik maaşı ödemesi de yapmak zorunda kalmaktadır.
Oysaki bu durum tersine çevrilmiş olsa emekliliği gelenler bile çalıştıkça emekli aylıkları artacağından sistemde daha uzun süre kalacaklardır.
Özellikle SSK (4/1-a) ve Bağ-Kur (4/1-b) sigortalılarının çalıştıkça yüksek emekli maaşı alması yönünde yasal bir düzenleme yapılması milyonlarca çalışanın en büyük beklentisi hâline gelmiştir.
Mevcut emeklilik hesaplamalarında genel olarak sigortalı çalışmaya başlanan tarih ve yasal değişikliklerin yapıldığı andaki sigortalılık süresi önem taşımaktadır.
Yapılan hesaplamada üç farklı dönem dikkate alınmaktadır. Hesaplamada dikkate alınan üç dönem arasında hem aylık bağlama oranı hem de gayrisafi yurt içi hâsıla gelişme hızının dikkate alınması bakımından ciddi farklar bulunmaktadır.
OVP İLE ABO YÜKSELTİLECEK!
Orta Vadeli Programda sosyal güvenlikle ilgili yer alan hedefler arasında; emeklilik sisteminden erken çıkışı önlemek ve sistemden ortalama çıkış yaşının yükseltilmesi için sigortalıların çalışmasını teşvik etmek amacıyla emeklilik parametreleri gözden geçirilmesi öngörülmektedir.
Bu bağlamda anılan programda yer alan sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği OVP gereğince 2024 3. Çeyrek sonuna kadar yani en geç 2024 Eylül ayına kadar emekli aylığı hesaplamalarında kullanılan parametreler istihdamda kalmayı teşvik eden ve çalışma süresi uzadıkça emekli aylığını artıracak şekilde düzenlenecektir.
Söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girmesi hâlinde her şeyden önce SGK’nın 2022 yılı aralık ayında aktif/pasif oranı 2,01’dir. Bu oranın 2024 yılında EYT düzenlemesi ile birlikte hızla 1,50’ye kadar düşmesi söz konusu olabilecektir.
Dolayısıyla öngörülen tedbirler kapsamında açıkladığımız şekilde düzenleme yapılması halinde mezkûr oranların daha da bozulmasının önüne geçilmesine ve aktif/pasif dengesinde iyileşmelere neden olabileceği gibi sigortalıların da çalıştıkça emeklilik maaşım azalacak mı? Endişesi ortadan kalkacaktır.
Böylece daha fazla çalışanın daha fazla emeklilik maaşı ile ödüllendirilmesi sonucu ortaya çıkacaktır.
Son olarak bu kapsamda ülkemizde çalışan mülteci, göçmen ve diğer yabancıların hızla kayıt altına alınmasının da hayati öneme sahip olduğunu belirtelim.
İSA KARAKAŞ
https://www.turkiyegazetesi.com.tr/kose-yazilari/isa-karakas/emeklilikte-aylik-baglama-oranini-artiracak-duzenlemeler-642150