Limited ve Anonim Şirketi
Ortaklarının SGK Borçlarına Karşı Sorumluluğu
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun son
zamanlarda icra işlemlerini hızlandırması ve birçok kişiye gönderilen ödeme
emirleri şirket ortaklarının SGK olan borçlarında sorumluluklarının neler
olduğunu tekrar gündeme getirmiştir. İş bu nedenle hali hazırda şirket
ortaklarının tüm malvarlığı-hisseleri oranında veya devir eden-devir alan
ortakların bu hususta haklarını bilmesi önem arz etmektedir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununun 88. Maddesinde belirtildiği üzere, Kuruma
karşı prim ve diğer alacaklarda 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanuna göre işlem yapılır. Fakat Kurum bu Kanunda yer alan 51.madde,
102.madde ve 106.maddeyi uygulamaz ve kendisine has bazı uygulamalara ve farklı
hükümlere karar vermiştir. Öncelikle uygulanmayan madde içerikleri ve nedenleri
üzerinde kısaca duralım.
6183 Sayılı Kanun’un 51. Maddesi Kamu
borçları hakkında gecikme zammı oranlarını tayin eder, fakat Sosyal Güvenlik
Kurumu, kendi Kanununun 89. Maddesinde yaptığı düzenleme ile “her ay için
bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç
ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir
önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç
borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme
zammı hesaplanır.” diyerek SGK’na olan prim ve diğer alacaklarda kendi
oranını bu şekilde tayin etmiştir.
6183 Sayılı Kanun’un 102. Maddesi
Kamu borçları hakkında zamanaşımı süresini tayin eder, bununla birlikte Sosyal
Güvenlik Kurumu, kendi Kanununun 93. Maddesinde; “Kurumun prim ve diğer
alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından
başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir.” ve 102. Maddesinde yaptığı
düzenleme ile “İdarî para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren başlar.” diyerek
SGK’na olan prim ve diğer alacaklarda kendi zamanaşımı sürelerini bu şekilde
tayin etmiştir. Ayrıca 2012/27 Sayılı Genelge ile zamanaşımı süreleri ayrıntılı
bir şekilde açıklanmıştır. 6183 Sayılı Kanun’da zamanaşımı süreleri 5 yıl
olduğu halde görüldüğü üzere SGK zamanaşımı sürelerini genellikle on yıl olarak
düzenlemiştir.
Son olarak 6183 Sayılı Kanun’un 106.
Maddesi Kamu alacaklarında terkin hususunu açıklar ve belli bir tutar altında
alacaklardan vazgeçer. Bu durum Sosyal Güvenlik Kurumunda 5510 Sayılı Kanun’un
geçici maddelerinde yer aldığı gibi Yönetici veya Yönetim Kurulu Kararı ile de
yapılabilmektedir.
Limited Şirket Ortaklarının
Sorumluluğu
6183 Sayılı Kanun’un 35. Maddesinde; “Limited
şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil
edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında…”
denilmiş olup Sosyal Güvenlik Kurumu prim ve diğer alacaklarından Limited
şirketi ortakları, şirketteki hisseleri oranı nispetinde sorumlu olacaklardır.
Ortağın sorumluluğu şirket hissesi oranı ile sınırlandırılmıştır.
Limited şirket ortağı, hissesi
oranındaki payını bir başka kişiye devrettiği takdirde devir tarihinden önce
tahakkuk etmiş SGK prim ve diğer alacaklarından payı devir alan ortakla
birlikte müteselsilen sorumludur.Sosyal Güvenlik Kurumu primleri veya diğer
alacaklarının tahakkuk ettiği süre ile tahsil yasal süresi içerisinde yine bir
devir olduğu takdirde yine devir eden ve alan müteselsil sorumlu olacaktır.
5510 Sayılı Kanun’un 88. maddesinde
yer aldığı üzere; “Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir
sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin
tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer
işverenlerin şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki
yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile
birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.” denilmiş olup limited
şirket müdürlerinin de ortaklar-tüzel kişilik ile birlikte müteselsilen sorumlu
olduğu belirtilmiştir.
Anonim Şirket Ortaklarının ve Yönetim
Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu
Yukarıda bahsettiğimiz 5510 Sayılı
Kanun’un 88. Maddesi ve 6183 sayılı Kanun’un 35. Maddesi gereğinceAnonim Şirket
Ortakları ve yöneticileri Sosyal Güvenlik Kurumu prim ve diğer alacaklarından
tüm malvarlıkları ile sorumludurlar.
Burada önemli bir ayrıntıya dikkat
etmekte fayda vardır, geçmiş ve zamanaşımının kesilmesi veya durması hasebiyle
borçluluğun devam ettiği SGK prim ve alacaklarında 506 Sayılı Kanun’un 80.
Maddesine dikkat etmek gerekir. Çünkü5510 Sayılı Kanun’un 88. Maddesi
01/07/2008 tarihinde yürürlüğe girdiğinden söz konusu tarih sonrası kişinin
SGK’na olan borçları yönünden sorumluluğu için yönetim kurulu üyesi olması
yeterlidir, ayrıca başkan, başkan yardımcısı veya temsil ve ilzam yetkisi
olmasına gerek yoktur. 2008/07. ay dahil sonrası aylar için üyelik süresince
tüm prim ve diğer alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumludur.
01/07/2008
tarihi öncesinde ise kişinin Sosyal Güvenlik Kurumu borçlarından sorumlu
olabilmesi için şirketi temsil ve iltizama yetkili olması gerekmektedir. Bu
tarihten önce borçlar hakkında sorumluluk için 506 Sayılı Kanun’un 80. Madde
şartları uygulanmaktadır. Örneğin; kişi yönetim kurulu üyesi olsa dahi
01/07/2008 tarihinden önce şirket adına yetkisi yoksa SGK borçlarından sorumlu
değildir. Bu tarih sonrası için ise yönetim kurulu üyesi olması yeterlidir.
Ayrıca belirtmek gerekir ki Yargıtay,
sigorta borçları sorumluluğunu düzenleyen 5510 Sayılı Kanun’un 88. Maddesinin
6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre daha özel bir düzenleme olduğunu gerekçe
göstererek şirketten tahsil edilememe koşulu aranmadan söz konusu borçlar
yönünden şirket temsilcilerinin şahsi sorumluluğuna gidilebileceğini kabul
etmiştir. Özetle, şirketin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları yüzünden
şirket malvarlığına gidilmeden yönetim kurulu üyesi ve diğer kişilere
başvurulabileceğine Anayasa Mahkemesi de 30/05/2019 tarihli 2015/11192 başvuru
numaralı Kararıile onay vermiş ve Anayasanın 35. Maddesindeki mülkiyet hakkını
engellemediğini belirtmiştir.
Fatih COŞKUN
Sosyal Güvenlik Denetmeni
İş Hayatı ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]