04/07/2003 tarihli ve 25158 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 320 Seri No.lu VUK Genel Tebliği ile vergi mükelleflerinin bazı işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerini 01/08/2003 tarihinden itibaren banka veya özel finans kurumlarınca düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğu getirilmişti.
Bu konuda son düzenleme 24.12.2015 tarih ve 29572 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yapılmıştı.
Tebliğe göre tevsik zorunluluğu kapsamında olanların, kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında olmayanlarla yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.
− İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat ve ödemelerin belirlenen haddi aşması durumunda, aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur.
Ayrıca 7.000 TL sınırı söz konusu olmaksızın tevsik zorunluluğu kapsamında olanlardan araç kiralama faaliyeti ile uğraşanların vermiş oldukları motorlu kara taşıtı ve motorlu kara aracı (13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre tescile yetkili kuruluşlarca kayıt ve tescil edilmesi zorunlu olmayan taşıt ve araçlar hariç) kiralama hizmetlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin ise yukarıda belirtilen hadle sınırlı kalınmaksızın, aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi
zorunludur.
Bunun yanında aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının bu 7.000 TL’yi aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile, aştığı işlemden itibaren işleme konu tahsilat ve ödemelerin de aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunludur.
Örneğin, tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A) A.Ş., aynı gün içerisinde (B) Ltd. Şti.’nden
sırasıyla 3.000 TL, 2.000 TL, 1.500 TL, 4.000 TL, 1.500 TL ve 100 TL tutarında ayrı ayrı mal
alımları gerçekleştirmiştir. Tevsik zorunluluğu kapsamında olan (A) A.Ş.’nin (B) Ltd.
Şti.’nden aynı günde yaptığı mal alımları toplamı 4.000 TL’lik alımla 7.000 TL’lik haddi
aştığından, son üç işleme (4.000 TL, 1.500 TL ve 100 TL) ait tahsilat ve ödemelerin tevsik
zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması gerekmektedir. Bu
şekildeki tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda (A) A.Ş. ile
(B) Ltd. Şti.’ne ayrı ayrı ceza uygulanması söz konusu olacaktır.
Farklı tarihlerde gerçekleşen kısım kısım ödemeler bakımındansa tahsilat ve ödemeye konu
işlem tutarının tevsik zorunluluğu kapsamında 7.000 TL’yi aşması halinde, bedelin farklı
tarihlerde kısım kısım ödenmesinde işlemin toplam tutarı dikkate alınacak ve her bir tahsilat
ve ödeme, tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla
gerçekleştirilecektir.
Örnek: Serbest meslek erbabı (C), (D) A.Ş.’ye bir yıl süreyle vereceği hizmet karşılığında
24.000 TL alacaktır. Aralarındaki anlaşma gereği (D) A.Ş., hizmet bedelini 2.000 TL’lik
taksitler halinde ödeyecektir. Bu durumda serbest meslek makbuzunun, taksitlerin ödendiği
tarihlerde 2.000 TL üzerinden düzenlenmesi tevsik zorunluluğunu ortadan kaldırmayacak,
sözleşmenin toplam tutarı belirlenen haddi aştığından kısım kısım yapılan her bir tahsilat ve
ödeme de aracı finansal kurumlar kanalıyla tevsik edilecektir.
Söz konusu tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda serbest
meslek erbabı (C) ile (D) A.Ş.’ye ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.
Yukarıda belirtilen ayrıntıyı Meslek mensuplarımızın dikkatine sunuyoruz.
7.000 TL’nin aşılması durumunda dahi aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması
zorunluluğu olmayan tahsilat ve ödemeler aşağıdaki gibidir.
Kapsamda Olmayan Tahsilat ve Ödemeler
a) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan
merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye işletmelerinin
işlemlerine konu tahsilat ve ödemelerin,
b) 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye
piyasası aracı kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemelerin,
c) 11/8/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 89/14391 sayılı Türk
Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili döviz
müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
ç) Tapu sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve
ödemelerin,
d) Noterlerde gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
e) 5018 sayılı Kanunda yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diğer kamu kurum
ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut
bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşlar veya
bunlara ait veya tabi diğer müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin
yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
f) 6362 sayılı Kanun uyarınca kurulan Borsa İstanbul A.Ş. bünyesinde yer alan Kıymetli
Madenler Piyasasında işlem yapma yetkisi verilenlerin, faaliyet konuları kapsamında
yapacakları işlemlere ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
g) Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafından; 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı
Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin
Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre kurulmuş olan toptancı hallerinde
faaliyet gösteren tüccar, üretici, üretici örgütleri ve komisyonculara yapılan sebze ve
meyve, et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ve su ürünleri, bal ve yumurta gibi diğer
gıda maddeleri, kesme çiçek ve süs bitkileri satışları ile söz konusu yerler dışında
yapılmakla birlikte anılan Kanunun 4'üncü maddesi kapsamında bildirime tabi tutulmuş
satışlara ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
ğ) Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilere ait ürünlerin, 18/5/2004 tarihli ve 5174
sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında
kurulan ticaret borsalarına mezkur Kanunun 46'ncı maddesinde belirtilen süreler dahilinde
tescil ettirilerek gerçekleşen satışlarına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
bulunmamaktadır.
TÜRMOB