Yıllık Gelir Vergisi Beyanında Son Hatırlatmalar
Eğitim, Sağlık ve Sigorta Masraflarının Beyanı
Gelir Vergisi beyanında artık son haftaya girmiş bulunuyoruz. Bu sabah işe giderken radyoda gelir vergisi beyanı ile ilgili bir kamu spotuna rastladım. Kamu spotu, Hazır Beyan Sistemi'nin avantajlarını anlatıyordu. Ancak esas amaç, beyanname vermek için artık son dönemece girdiğimizi hatırlatmaktı.
Naçizane, Mart ayı boyunca gelir vergisi üzerine bilgilendirici ve farkındalık yaratmayı hedefleyen yazılar kaleme aldım. Bu son günlerde son bir yazı ile daha karşınızdayım.
Gelirlerin Beyanı
Gelir Vergisi mevzuatına göre; gelirlerin yıllık beyanname ile Maliye’ye bildirilmesi şart. Ancak bazı durumlarda beyanname verilmemesi ya da verilen beyannamelere bazı gelirlerin dahil edilmemesi söz konusu olabiliyor.
Örneğin tek işverenden elde edilen ve 2023 yılı için 1 milyon 900 bin lirayı aşmayan ücret gelirleri için beyanname verilmiyor. Ancak beyanname verilmediği takdirde, bazı harcamaların vergi matrahından düşülmesi de mümkün olamıyor. Zira eğitim, sağlık ve sigorta giderleri gibi bazı masraflar, “ancak beyanname üzerinde göstermek şartıyla” vergi matrahından indirebiliyor.
Vergi Matrahından İndirilecek Sigorta Giderleri
Gelir vergisi beyannamesinde gelirden indirilen “sigorta gideri” derken, hayat ve şahıs sigortası primlerini kast ediyorum. Bu indirimde, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50’si, şahıs sigortalarının ise tamamı dikkate alınıyor.
Bu arada, "hayat sigortası" terimi, birikim primi toplanan hayat sigortalarını belirtirken; "şahıs sigortası primleri" ise ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve eğitim gibi farklı kategorilerdeki bireysel sigorta primlerini ifade ediyor.
Tabii bu indirimlerin yapılması ancak belirli sınırlar dâhilinde mümkün olabiliyor. Beyanname üzerinden indirim konusu yapılacak hayat ve şahıs sigorta primlerinin yıllık tutarı beyan edilen gelirin %15’ini aşamıyor.
Bir diğer sınır ise, yıllık brüt asgari ücret tutarı. Bu tutar 2023 yılı için 140.532 Türk lirası.
Söz gelimi beyan ettiğiniz gelir 1 milyon lira olsun. Bu tutarın %15’i; 150 bin lira ediyor. Ancak bu tutar, 2023 yılı için geçerli yıllık brüt asgari ücret tutarının üzerinde olduğundan; beyannameye en fazla 140.532 lira sigorta gideri yazıp, indirim konusu yapabiliyorsunuz.
Bireysel emeklilik sistemine (BES) ödenen katkı payları ise indirim konusu yapılamıyor!
Vergi Matrahından İndirilen Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Beyanname veren mükellefler sigorta gideri dışında ayrıca ilgili yılda yaptıkları eğitim ve sağlık harcamalarını da beyan ettikleri gelirden indirebiliyor. Mükellefler sadece kendileri için değil, eşi ve küçük çocukları için yaptıkları harcamaları da beyannamede gösterebiliyor.
Bu harcamalar beyan edilen gelirin en fazla %10’una kadar indirim konusu yapılabiliyor. İndirim şartlarını şu şekilde sıralayabiliriz.
Eğitim ve sağlık harcamasının;
Beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması,
Türkiye’de yapılması,
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi,
Mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yapılması.
Eğitim ve Sağlık Harcamalarından Ne Kastediliyor?
Eğitim harcamalarının kapsamına; özel okul, kreş, dershane, eğitim amaçlı kurs, okul servisi, yurt ve pansiyon ücretleriyle birlikte kitap ve kırtasiye harcamaları giriyor.
Sağlık harcamalarını ise muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi, diş tedavisi ve hastane giderleri ile ilaç, sağlık malzemesi, gözlük ve lens alımı için yapılan giderler olarak sayabiliriz.
Belgelendirme Çok Önemli
Yapılan sigorta, eğitim ve sağlık harcamalarının beyanname üzerinde indirim konusu yapılması için mutlaka belgelendirilmesi gerekiyor. Sigorta giderleri için sigorta poliçesi ve primlerin ödendiğine dair makbuz veya kredi kartı ekstresini beyannameye eklemeniz lâzım.
Ayrıca sigorta sözleşmesinin Türkiye’de kurulmuş olan ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması gerekiyor. Yabancı ülkede kurulu sigorta şirketine ödenen primler kabul edilmiyor.
Eğitim ve sağlık harcamalarında ise belgenin mutlaka gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden alınması gerekiyor. Maliye harcamaların belgelendirilmesi için fatura veya serbest meslek makbuzunu kabul ediyor. Yazar kasa fişleri (ÖKC) “tevsik edici belge’’ olarak kabul edilmiyor.
Maliye Tarafından Verilen Bazı Görüşler
Maliye Bakanlığı, yıllar içerisinde kendisine sorulan sorularla ilgili birçok görüş oluşturmuş. İşte onlardan bazıları:
Göz için lazer tedavisi (refraktif cerrahi) nedeniyle yapılan sağlık harcamaları matrahtan indirilebilir.
Psikolojik danışmanlık hizmetinin sağlık harcaması kapsamında değerlendirilemez.
25 yaşını doldurmamış ve Devlet Konservatuvarı Piyano bölümünde eğitim gören çocuğa ait piyano alımı ve bu piyanonun bakımına ilişkin giderler, eğitim gideri kapsamında matrahtan indirilebilir.
İlkokula devam eden çocuğun online eğitimde kullanması için alınan tablet bilgisayara ilişkin harcama; söz konusu tablet bilgisayarın sadece eğitim malzemesi olarak kullanılmaya mahsus olmaması ve eğitim dışında da kullanılmaya elverişli olması nedeniyle, eğitim harcaması olarak kabul edilemez.
Diş tedavisi için diş teli ile yapılan ortodonti sağlık harcaması, yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.
Ayrılmış olduğunuz eşiniz adına düzenlenen eğitim faturası indirim konusu yapılamaz. Ancak, faturanın kendiniz veya çocuğunuz adına düzenlenmiş olması halinde, eğitim harcamasının matrahtan indirilmesi mümkündür.
Özel sağlık sigortası poliçelerinin sigorta ettiren bilgisi satırlarında kardeşinizin görülmesi ve ödemelerin de kardeşiniz tarafından yapılması nedeniyle, söz konusu ödemelerin indirimi mümkün değildir.
Hazır Beyan Sistemiyle Beyanname Vermek Oldukça Kolay
Hazır Beyan Sistemi; gelir vergisi beyannamelerinin internet ortamında hazırlanarak sunulmasına imkân sağlayan oldukça kullanışlı bir sistem. Bu sistemde; ücret, menkul sermaye iradı ve kira gelirleri gibi gelir unsurları kolaylıkla beyan edilebiliyor. Ayrıca sigorta, eğitim ve sağlık masrafları gibi indirim kalemlerinin beyannameye işlenmesi ve bu masraflara ilişkin belgelerin elektronik ortamda sisteme yüklenmesi de oldukça kolay.
Gelir vergisi beyan dönemi biterken Nisan ayı itibariyle kurumlar vergisi beyan dönemine merhaba diyeceğiz. Bu mübarek Ramazan ayında vergi beyanlarıyla uğraşmak bir hayli zor.
Allah herkese kolaylıklar versin.
İsmail Vefa AK
https://www.haber7.com/yazarlar/ismail-vefa-ak/3410129-egitim-saglik-ve-sigorta-masraflarinin-beyani