Matrah artırımı için 20 neden
Şirketlerin olası risklerini bertaraf edip, bilançoları daha düzgün, yönetilebilir, sade hale getirebilme imkanı açılarından çıkacak af çok önemli. Bu nedenle, aşağıda sıralayacağımız gerekçelerle, her yönüyle(kanunun getireceği tüm imkanlar itibariyle) aftan yararlanma konusu iyi değerlendirilmelidir:
Murphy yasasını unutmayın!**
1.Af sonrası başlayacak inceleme fırtınası nedeniyle riskler çok hızlı realize olabilir.
2.İnceleme elemanlarının genel olarak tartışmalı tüm konuları tarhiyatla sonlandırma eğilimi son yıllarda giderek arttı.
3.Mali İdarenin tartışmalı konuda olumsuz(sizin uygulamanızın aksine)bir müktezası varsa mutlaka tarhiyat yapılır.
4.Bilgi değişim anlaşmaları çerçevesinde başka ülkelerden gelecek bilgiler.
5.Ortaklar arası anlaşmazlıklar.
6.Rekabet nedeniyle rakiplerin şikayetleri.
7.Çalışanlarla yaşanmış, yaşanabilecek olası sorunlar.
9. Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma iddiasına muhatap olanlar veya olabilecekler Mal veya hizmet aldığınız şirketin belgeleri sorunlu ise, hele de diğer şirkete sahte belge düzenleyici teşhisi konmuşsa, o şirketten fatura almış bütün şirketler doğal olarak uzun yıllar devam edecek sorunlar (özel esaslara alınma-tarhiyat hatta ceza davasına muhatap olma) yaşayabiliyorlar.
Kurumlar vergisi ve KDV de matrah artırımı sorunu (iade alınacak tutar ve devreden KDV’ye etkisi hariç) büyük ölçüde çözmektedir.
10. Önceki yıllarda incelenmiş ve aynı uygulamaya devam edenler Vergi Denetim Kurulu tarhiyat yaptığı şirketlerin sonraki yıllarını da takip etmekte ve incelemektedir. Yani kararınızı diğer yıllarınızın inceleneceğini bilerek verin.
11. Uygulamanızın aksi yönde mükteza bulunanlar Şayet sizin vergi konusunda izlediğiniz yol veya vardığınız sonucun aksi yönünde yeni tarihli bir mükteza (mali İdarenin yazılı görüşü)varsa, inceleme sırasında mutlaka eleştirileceğinizi dikkate alarak karar alın.
12. Uygulamalarının aksine sektörde inceleme yapılmış olanlar Şayet sektörünüzden bir şirkette tarhiyat yapılmışsa, bilin ki aynı konuda, siz de eleştirildiği şekilde işlem yapmışsanız size de tarhiyat yapılacak.
13. Ortaklardan alacaklarınız varsa Piyasaya uygun faiz hesaplanıp hesaplanmadığı ve KDV uygulanıp uygulanmadığı yönüyle, rakam büyükse daha da yüksek ihtimalle inceleneceksiniz. Bu konuda Af Kanununda ayrı bir imkan da var.
14. Hali hazırda bir inceleme başlatılmışsa Şu an başlatılan incelemeler durduruldu. Kanun çıktıktan sonra 7 gün içinde bitirilmeyen incelemelere, şayet mükellef matrah artırımı yaparsa, matrah artırımına dahil konular itibariyle devam edilemeyecektir.
15. Şirket ortakları, yakınları ya da çalışanlarının hareketli banka hesapları varsa Mali idare kayıt dışı gelir ve faaliyetleri tespit edebilmek için banka hesap hareketlerini izlemektedir. İstediği an ticari kaydı olmadığı halde, ticari faaliyet izlenimi veren banka hareketlerinden hareketle incelemeler başlatabilecektir. Bir inceleme sırasında ortaklar ve çalışanların, bazen yakın akrabaları banka hesap hareketlerine de özel olarak bakılmaktadır.
16. İlişkili işlemlerin hacmi büyük ve sorun yaşatabilecek durumdaysa İlişkili işlemlerde uygulanan fiyat (transfer pricing) konusu uzunca bir süredir büyük ölçekli tarhiyatların en önemli dayanağıdır. Gerek mal ve gerekse hizmet açısından yaygın inceleme ve eleştiriler yapılmaktadır.
17. Büyük kasa hareketleriniz varsa İncelemeye alınma nedenidir. Ortağın işletmeden çekişi veya ortağa verilmiş borç kabul edilerek tarhiyatlar yapılmaktadır.
18. Yurt dışına yapılan ödemeler varsa Yurt dışına yapılan her türlü ödeme, başta stopaj, KDV yükümlülüğü, işle ilgililik, işle mütenasip olup olmaması ve transfer fiyatlaması yönüyle incelenmektedir.
19. SMMM veya YMM’nizden riskli alanlar ve bu hususların rakamsal boyutu konusunda değerlendirme isteyin YMM’nizle de oturup mutlaka bir risk-fayda-maliyet analizi yapın.
20. CFO’nuzdan riskli alanlar ve bu hususların rakamsal boyutu konusunda değerlendirme isteyin CFO’nuz üzerinde, her türlü problem ve olası maliyetin sorumlusuymuş psikolojisi yaratmadan, birlikte, objektif, SMMM, YMM ve gerekirse avukatlarınızın da görüşünü alarak risk-fayda-maliyet analizi yapın.
…daha bir çok nedenle bir inceleme ve neticesinde tarhiyatla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Yönetim kurulları bu fırsatı kaçırmayın!
Bilançolarda bahar temizliği imkanı verecek yeni Af Kanunu benzeri bir kanun çok büyük ihtimalle uzunca bir müddet çıkarılmayabilir.
Bu nedenle de bu kez sıkı bir risk analizi değerlendirmesi yaptırmakta fayda var.
1.Mali işler-muhasebe bölümü gerçekçi bir risk değerlendirme çalışması yapsın.
2.Müşavirlerinizle görüşün gerekirse önemli ve büyük tutarlı konularda ikincil görüş alın.
3.Avukatlarınızla görüşün.
Yönetim kurulları, şirketlerin karşı karşıya kalacakları vergi risklerinde, şayet risk şirketin mal varlıkları ile karşılanamazsa, kendi mal varlıkları ile sorumlu olabilecekleri hususunu (Murphy Yasası’nı da unutmadan)göz ardı etmesinler. Ha bu arada ,yönetim kurulu üyesi olarak şahsi sorumluluklarına karşı sigortanız var mı? Şirket ne derece tüm risklerine karşı sigortalı ,kontrol ettirdiniz mi?
Af mı Varlık Barışı mı, yoksa her ikisi mi? ****
Şayet bu hafta çıkacak Kanun, matrah artırımı açısından 2022 yılını kapsamazsa,2022 riskleriniz için, bu ay sonuna kadar başvuru imkanı olan Varlık Barışı düzenlemesi imkanlarını da mutlaka gözden geçirmiş olun. Bu konuda yapılacak bir değerlendirme için zaman dar olacak.
Affın maliyetinden kim sorumludur?
Kuşkusuz kanundan yararlanan şirket ilk etapta affın mali portresinden sorumlu olacaktır.
Ancak, örneğin, Ortaklar Cari Hesabı için aftan yararlansanız ve vergi açısından bilançodan o alacağı silseniz de alacaklılar ve diğer ortaklar açısından o alacak halen varlığını sürdürecektir. Diğer bir ifade ile ortaklar cari hesabı için aftan yararlanılması, şirketten alacaklı olan tedarikçiler, banka veya şirketten aynı şekilde borçlanmamış diğer ortaklar (yani özel hukuk ) açısından geçerli olmayacaktır.
Ortağın boşanma davasında mal varlığı tartışmalarını veya ortağın mirasçılarının miras bölüşümünde bile bu konu tartışmaları etkileyebilecektir. Bu açılardan da (medeni hukuk)ortaklar cari hesabı açısından aftan yararlanılmış olması o alacağı ortadan kaldırmayacaktır.
SPK ve Türk Ticaret Kanunu açısından da affın maliyetinin kim tarafından ödeneceği, maliyetin sebep olan ortaklar tarafından karşılanması tartışmaları(örneğin-özellikle ortada örtülü kazanç dağıtımı iddiası ile yapılan bir tarhiyat varsa)gündeme gelebilecektir.
Aftan yararlanılarak borçların yeniden yapılandırılması sonrası, eski dönem yönetimlerinin artık bu borçlardan sorumlu tutulamayacakları yönünde kararlar da mevcuttur.
7440 SAYILI BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN'UN MADDE MADDE TAM METNİ
Zeki GÜNDÜZ