Hayatımıza bir anda giren ücretli poşet hakkında kısaca bilgilendirme yapmak istiyorum.
Bilindiği üzere, çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 10.12.2018 tarih ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Satış noktaları, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği aya ait beyanı, takip eden ayın biri ile onbeşi arasında Bilgi Sistemi üzerinden yapar.
Satış noktası tarafından yapılan beyanlara istinaden ödeyeceği geri kazanım katılım payı tutarı Bilgi Sisteminde hesaplanır.
Satış noktası tarafından Bilgi Sistemine beyan edilen geri kazanım katılım payı, beyan dönemini takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
Kanuna göre, çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için plastik poşet, plastik ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması, kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması gibi mekanizmalar kullanılacaktır.
Çevre Kanunu’na eklenen, geri kazanım katılım payı başlıklı Ek Madde 11’de “Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya süren/ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir…” hükmü yer almakta olup bu çerçevede geri kazanım katılım payının tahsiline yönelik gerekli düzenleme anılan Kanunu’nun 18’inci maddesi hükmü gereği Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik kapsamında gerçekleştirilecektir.
Bu kapsamda, Çevre Kanunu’nun Ekli (1) Sayılı Listesinde yer alan plastik poşet hariç diğer kalemlerden geri kazanım katılım payı alınmasına ilişkin uygulamaya söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile başlanacaktır.
MADDE, 4 - (1) Bu Usul ve Esasların uygulanmasında;
Ambalaj Komisyonu: Yürütülen çalışmaları ve uygulamaları değerlendirmek üzere Bakanlık temsilcisinin başkanlığında ilgili taraflardan oluşan komisyonu,
Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
Bilgi Sistemi: Plastik poşetlere ilişkin beyan ve bildirimlerin gerçekleştirileceği, bilgi ve belgelerin sunulacağı Bakanlıkça belirlenen çevrimiçi program/programları,
Geri kazanım katılım payı: 2872 sayılı Çevre Kanununun ek Il inci maddesi gereğince
Kanunun ekli (1) sayılı listesinde yeralan, plastik poşetler için satış noktalarından alınacak payı,
İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerini,
Kanun: 2872 sayılı Çevre Kanununu,
Plastik poşet: Plastikten yapılmış, satış noktalarında tüketicilere mal veya ürünleri taşıma amacıyla temin edilen saplı veya sapsız poşetleri,
Satış noktası: Toptan ve/veya perakende olarak mal, ürün satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerlerini,
&) Uzaktan satış: Mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj, internet gibi hertürlü araç veya ortamı kullanarak yapılan satışı,
Üretici: Plastik poşetleri üretenler ve/veya bu ürünleri ithal edenleri, ifade eder.
Bakanlığın ve il müdürlüklerinin görev ve yetkileri
MADDE 6 —(1) Bakanlık,
Bu Usul ve Esasların uygulanmasına yönelik işbirliğini ve koordinasyonu sağlamakla ve gerekli idari tedbirleri almakla yetkilidir.
Bu Usul ve Esaslar ile getirilen düzenlemeler doğrultusunda yapılacak izleme, kontrol ve/veya denetim faaliyetlerini gerçekleştirmekle yetkilidir.
Plastik poşetlerin kullanımının azaltılması ve raporlanmasına ilişkin esasları belirler.
Ambalaj komisyonunu toplar ve komisyonun önerisini dikkate alarak plastik poşetlere uygulanacak taban fiyatı heryıl belirler.
Plastik poşet üreticileri ve satış noktalarının bu Usul ve Esaslarda tanımlı bildirim ve beyanlarını yapmalarını sağlamak için çevrimiçi programı hazırlar ve kullanıma sunar.
İl Müdürlükleri, üreticileri ve satış noktalarının Bilgi Sistemine kayıtlarını yapmak, beyan yükümlülüklerini ve yapılan beyanlarını izlemek, kontrol etmek, denetlemek ve değerlendirmekle Bakanlıkla birlikte yetkilidir.
Üreticilerin yükümlülükleri
MADDE 7 - (1) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında kalan yükümlülükleri saklı kalmak koşulu ile üreticiler; üretmiş/ithal etmiş oldukları satışa tabi tüm plastik poşetlere ilişkin olarak, Bilgi Sistemine kayıt olmak ve gerekli bilgileri sisteme girmekle yükümlüdür.
Satış noktalarının yükümlülükleri
MADDE 8 —(1) Satış noktaları, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında kalan yükümlülükleri saklı kalmak koşulu ile plastik poşet kullanımının azaltılması amacıyla;
1/1/2019 tarihinden itibaren plastik poşetleri ücretsiz vermemekle ve tahsil edilen ücretleri satış belgelerinde adet bazlı göstermekle,
Çevrenin korunması maksadıyla plastik poşetlerin satışına ilişkin tüketiciyi bilinçlendirme amaçlı yazılı, basılı görsel materyal kullanmakla,
Bilgi Sistemine kayıt olmak, gerekli beyanları bilgi ve belgeleri ile birlikte bu sisteme yüklemekle,
Plastik poşet satışı miktarı beyanına istinaden hesaplanacak geri kazanım katılım payı tutarını Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarmakla, Plastik poşetler yerine çok kullanımlık taşıma ekipmanını alternatif olarak tüketiciye
sunmakla,yükümlüdürler.
Bilgi sistemi ve beyanlar
MADDE 9 - (1) Üreticiler/ithalatçılar tarafından yapılacak beyanlarda; plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, boyut, ambalaj malzemesi cinsi, firma bazında yurt içinde veya yurtdışında kime satıldığı yer almalıdır.
(2) Satış Noktaları tarafından yapılacak beyanlarda; temin edilen firma bilgisi (yurt içi ve yurtdışı), temin edilen plastik poşet adedi, ağırlığı, kalınlık, satılan plastik poşet adedi ve birim fiyatı yer almalıdır.
Mali Hususlar
Ücretlendirme
MADDE 10 — (1) 1/1/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere plastik poşetlere uygulanacak asgari ücret adet başına vergiler dahil 25 kuruştur.
(2) Plastik poşet satışının yapıldığı işlemlere ait belgelerde satış kalemi ve adedinin gösterilmesi ve poşetlerde barkod kullanılması zorunludur.
Tarh, Tahakkuk ve Tahsilat işlemleri
MADDE 11 - (1) Satış noktaları, plastik poşetlerin satışının gerçekleştiği aya ait beyanı, takip eden ayın biri ile onbeşi arasında Bilgi Sistemi üzerinden yapar.
Satış noktası tarafından yapılan beyanlara istinaden ödeyeceği geri kazanım katılım payı tutarı Bilgi Sisteminde hesaplanır.
Satış noktası tarafından Bilgi Sistemine beyan edilen geri kazanım katılım payı, beyan dönemini takip eden ikinci ayın son gününe kadar Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır.
Kanununun Ek 11 inci maddesi gereği, katılım payının beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının bir ay içinde ödenmesi gerektiği ilgiliye tebliğ edilir. Süresinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanır. Süresinde ödenmeyen katılım payı Bakanlığın bildirimi üzerine ilgili vergi dairesince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Bu madde kapsamında tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.
Sonuç
Öncelikle bu usul ve esaslarda kullanılan tanımlardan ve daha sonra bunların yükümlüklerinden bahsettiğimizde hayatımıza ne gibi değişimler olduğunu kimlerin ne kadar bilgi sahibi olması gerektiği hakkında sizlere yardımcı olmaya çalıştım.Umarım faydalı bir çalışma olmuştur.
Süleyman ERBAY
Stajyer SMMM