2023 yılının sonuna yaklaşmakla birlikte, işletmeler yıl sonu kârlılık ve satış hedefleri ile bu hedeflerin gerçekleşmelerinin sonuçlarını karşılaştırmaya başlamış bulunmaktadırlar.
Bu yılın diğer yıllardan önemli bir farkı 2023 yıl sonu Bilançolarının Enflasyon Düzeltmesine tabi olmasıdır. Ticari kâr, işletmelerin normal faaliyet sonuçlarına göre ve genel kabul görmüş muhasebe standartları çerçevesinde raporladıkları kârlılıktır. Mali kâr ise, vergi mevzuatından kaynaklanan bir takım kısıtlamalar ve sınırlamalar nedeniyle ticari kâra eklenecek unsurlar ile ticari kârdan indirilecek unsurların dahil edilmesiyle ulaşılan kârdır. Bu aynı zamanda vergi matrahıdır.
Dönem sonunda dikkat edilmesi gereken hususlar
Kasa hesabı ve ortaklar cari hesabı Dönem sonunda yüksek bakiye veren Kasa Hesabı ve Ortaklardan Alacaklar hesabı için adat hesaplanması gerektiği unutulmamalı ve bu tutar dönem sonunda ortağa fatura edilmelidir. Kasa hesabı ve Ortaklardan Alacaklar hesabı için adat hesaplanmaması halinde Risk Analiz Merkezi incelemelerine tabi tutulma olasılığı yüksektir.
Geçmiş yıl zararları
Kurumlar vergisi beyannamesinde, her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararlar kurum kazancından indirilebilir. Matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların yüzde 50’sinin mahsup edilebileceği unutulmamalıdır.
Yenileme Fonu
Yenileme Fonu, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması veya zarar görmesi halinde satıştan doğan kârların veya zarar neticesinde alınan tazminatın belli bir süre ertelenmesi düzenlemesidir. Satıştan doğan kâr satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar pasifte geçici bir hesapta tutulmalıdır.
Enflasyon Düzeltmesi
31.12.2023 tarihli Bilançoların Enflasyon Düzeltmesine tabi olması ve düzeltmenin kapsamlı bir çalışma gerektirmesi nedeniyle işletmelerce enflasyon düzeltmesi hazırlıklarına başlanmalıdır. Düzeltmeye tabi aktif hesaplar gelir etkisi, pasif hesaplar ise gider etkisi oluşturacaktır. Sermayesi güçlü olan kurumlarda enflasyon düzeltmesi 2024 ve takip eden yıllarda vergisel etkiyi azaltacak, özkaynakları zayıf olan kurumlarda ise vergisel etkiyi artıracağından, sermayeye eklenebilecek kalemlerin sermayeye eklenmesi faydalı olacaktır.
Bağış ve yardımlar
Bağış ve yardımların indirim konusu yapılabilmesinin temel şartı makbuz karşılığı yapılmış olmasının yanı sıra bağış ve yardımların tamamının indirilmesine izin verilmemesi, kanunda sayılan kurum ve kuruluşlara yapılması gibi düzenlemeler yer alıyor. Beyannamelerde indirim konusu yapılacak olan bağış ve yardımlarda bu düzenlemelere dikkat edilmeli aksi takdirde vergisel riskler oluşabileceği göz ardı edilmemelidir.
SGK ödemeleri
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88’inci maddesine göre kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarlarının gider olarak yazılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenlemeye göre, fiilen ödenen primlerin gider yazılması, ödenmeyen primlerin ise KKEG atılması gerekiyor.
Stoklar
Dönem sonunda mevcut stoklar sayılmalı ve kaydi envanter miktarları ile fiili envanter miktarlarının birbirine eşit olduğu tespit edilmeli. Bu işlemler olası bir envanter incelemesinde oluşabilecek riskleri önleyecektir. Ortaya çıkan stok sayım noksanlıkları ve fazlalıkları sebebi bulunana kadar Sayım Tesellüm Noksanları ve Sayım Tesellüm Fazlaları hesaplarında takip edilmelidir.