LİMİTED ŞİRKET HİSSELERİ REHİN VERİLEBİLİR Mİ?

-Geçmişte uygulanan Hayat standardı vergisinden kurtulmak isteyen şahıs işletmeleri ile 

-En az iki kişinin ortak olması şartı ile kurulabilen Limited Şirketler   (ki ; 6102 Sayılı  Kanun ile tek kişilik Ltd Kurulma imkanı getirilmiştir.) en çok tercih edilen şirket türü  olmuştur. 

Şirketler,Ekonomik kriz, Pazar kaybı, satışları düşmesi, Maliyetlerin Yükselmesi alacaklarını tahsil edememeleri gibi nedenlerden dolayı Dış  kaynak bulmak  zorunda kalmaktadırlar. Faizlerin yükselmesi, kredi limitlerinin dolması gibi durumlar neticesinde şirketler farklı uygulamalar yaparak dış kaynak veya Limit artışı yapmaktadırlar. Bu uygulamalar arasında son zamanlarda Limited Şirket Hisse Rehin işleminin yapıldığını görmekteyiz. 

Örneğin yeni bir yatırım planlayan bir ortak, diğer ortaklardan(şahıstan) bankalara göre daha uygun faiz oranında kredi tutarında anlaşmış ve Teminat olarak da birlikte ortak oldukları şirketin hisselerini rehin vererek kredi sağlamıştır.  

 

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 

Yaklaşık 54 sene yürürlükte kalan eski Türk Ticaret Kanunu yerini Yeni Türk Ticaret Kanununa bırakmıştır. Kanun çok tartışmalı bir süreçten sonra Kanunlaşarak yürürlüğe girmiştir.  Kanunun temel amacı,  Şirketlerinin   Dünya   şirketleri ile Rekabet etme gücünü artırmak ve işlemlerde yenilik ve basitlik getirmektir. 

Yeni Türk Ticaret Kanunun da Şirket Hisse senetlerinin Rehini de yer alarak, şirketlere kolaylık sağlanmıştır. Kanunun 600 . maddesinde yer alan hükümler şöyledir.

MADDE 600– 

(1) Bir esas sermaye payı üzerinde intifa hakkı kurulmasına, esas sermaye payının geçişine ilişkin hükümler uygulanır.

(2) Şirket sözleşmesiyle, esas sermaye payı üzerinde rehin hakkı kurulması genel kurulun onayına bağlanabilir. Bu hâlde geçişe ilişkin hükümler uygulanır. Genel kurul sadece haklı sebeplerin varlığında rehin hakkı kurulmasına onay vermekten kaçınabilir.

(3) Bir esas sermaye payı üzerinde intifa hakkı bulunması hâlinde, pay intifa hakkı sahibi tarafından temsil edilir; bu durumda intifa hakkını haiz kişi, esas sermaye payı sahibinin menfaatlerini,  hakkaniyete uygun bir şekilde gözetmezse tazminat ile yükümlü olur.

   

  Limited şirketlerin ana sözleşmelerinde şirket   hisse devir ve rehin işlemlerinin Genel Kurul Onayı ile yapılması hükmü var ise, ortak işlemi yapmadan şirket yönetimine ve diğer ortaklara durumu bildirerek, ön  bildirim yapmalıdır. Hisse senedi rehininin gerekçelerini de bildiren bu yazıda, ortaklardan bir nevi yardım talebinde bulunmalıdırlar. Ortaklarda hisseleri rehin-devir almak isteyebilirler veya konuyu aralarında Genel Kurul öncesi görüşebilirler. Ortakların alması rüçhan hakkı konusunda sıkıntıları ortadan kaldıracaktır. Şayet ortaklar almazlar ise konu Genel Kurula taşınır ve Genel Kurul kararı ile karara bağlanır. 

(1) Esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemler yazılı şekilde yapılır ve tarafların imzaları noterce onanır. Ayrıca devir sözleşmesinde, ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri; rekabet yasağı ağırlaştırılmış veya tüm ortakları kapsayacak biçimde genişletilmiş ise, bu husus, önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım ve alım hakları ile sözleşme cezasına ilişkin koşullara da belirtilir.

(2) Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse, esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur.

(3) Şirket sözleşmesinde başka türlü düzenlenmemişse, ortaklar genel kurulu sebep göstermeksizin onayı reddedebilir.

(4) Şirket sözleşmesiyle sermaye payının devri yasaklanabilir.

(5) Şirket sözleşmesi devri yasaklamış veya genel kurul onay vermeyi reddetmişse, ortağın haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklı kalır.

(6) Şirket sözleşmesinde ek ödeme veya yan edim yükümlülükleri öngörüldüğü takdirde, devralanın ödeme gücü şüpheli görüldüğü için ondan istenen teminat verilmemişse, genel kurul şirket sözleşmesinde hüküm bulunmasa bile, onayı reddedebilir.

(7) Başvurudan itibaren üç ay içinde genel kurul reddetmediği takdirde onayı vermiş sayılır.

Genel Kurul Rehin işlemini yasa hükümleri dışında bir sebeple reddetmiş ise, Yargı yolu ile 

İtiraz edilerek sonucu beklemek gerekir

 Madde 595 – : Birinci fıkrada devir sözleşmesi yazılı şekle bağlanmış ve 6762 sayılı Kanunda olduğu gibi imzaların noterce onayı da aranmıştır. İsviçre Tasarısında bulunmayan bu şartın korunmasında yarar görülmüştür. Çünkü, yazılı şekil, imza onanması hem ispat yönünden gereklidir hem güvenliği sağlamaktadır hem de tarafları, devir, özellikle ek ödeme ve yan edim yükümlülükleri ve diğer sözleşmesel borçlar bakımından düşünmeye yöneltmek için uygun bir araç niteliğine sahip bulunmaktadır.

Limited Şirket ana sözleşmesinde esas sermaye payının rehini genel kurul onayına bağlanmamışsa, Türk Ticaret Kanunu yerine Türk Medeni Kanunu devreye girecektir. .

Nitekim Türk Medeni Kanunu 2 ayırım (bölüm)   “Alacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde Rehin” başlıklı 954. maddesinde;

 “Başkasına devredilebilen alacaklar ve diğer haklar rehin edilebilir. Aksine bir hüküm bulunmadıkça, bunların rehini hakkında da teslime bağlı rehin hükümleri uygulanır.”  Denilmektedir.  

     

      I. Senede bağlı olan veya olmayan alacaklarda

      Madde 955.- Senede bağlanmış olan veya olmayan alacakların rehini için rehin sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve senede bağlı alacaklarda senedin teslim edilmesi gerekir. Alacaklı veya rehineden, rehini borçluya ihbar edebilir.

            Diğer hakların rehininde, yazılı rehin sözleşmesiyle birlikte, bu hakların devri için öngörülen şekle uyulması gerekir. Noterde yapılan işlem rehin sözleşmesinin tasdik edilmesi ve hukuksal geçerlilik sağlanmasıdır.

Noterde yapılan tasdik işlemi 3 suret olarak düzenlenmekte bunlardan birisi Rehin verene, ikincisi ise Rehin alana diğer surette şirkete gönderilir.

Limited şirket Noter den gelen Hisse Rehinine karşı onay verip vermeme hakkı na sahip değildir. Rehin işlemini Pay Defterine kayıt  etmesi gerekir. 

Rehin işlemi yapıldıktan sonra rehin sözleşmesinde kararlaştırılan vadede borcun ödenmemesi halinde alacaklı Haciz Yolu ile işlem yapacağı gibi, Rehinin paraya çevrilmesi için de takibe geçebilir. Alacaklı hisselere haciz koyması sonucu Türk Ticaret Kanunu gereğince şirketin feshini isteyebilirler.  

Hukuki işlemler Şirketin feshi ile sonuçlanmış ise, fesih sonrası kalan sermaye tutarları ortakların sermaye payı oranında hesaplanır. Rehin veren ortağa düşen sermaye payından rehin alacaklısının alacağı ödenir ve kalan sermaye varsa ortağa verilir.   

Eğer diğer ortaklar şirketin feshini istemiyorlar ise, ortağın borcunu ödeyerek şirketi fesihten kurtarabilirler. 

Limited şirketler de dış kaynak bulmak veya ortakları yeni yatırımlara girmek istemeleri halinde  şirket hisselerini rehin vererek kaynak yaratmak isteyebilirler. 

Rehin işleminin kurulması için Şirket Ana Sözleşmesinde Genel Kurulun   onayının aranması şartı olup olmadığına göre değişmektedir.

Ana sözleşmede Rehin işlemi Genel kurul onayı ile yapılabilir hükmü varsa Genel kurul Toplanarak karar verir.

Eğer hüküm ana sözleşmede yoksa, rehin işlemleri Medeni Kanun hükümleri gereğince Noterde yapılarak işlem tamamlanır ve diğer ortakların Red  etme hakkı  bulunmamaktadır.. 

Rehin işlemleri Ticaret Sicilde yayınlanması ihtiyaridir. Ancak yapılmasında fayda vardır. 

Rehin sözleşmesi Noterde 3 suret yapılarak, Rehin veren ve alana birer suret verildikten sonra, diğer üçüncü surette şirkete haber vermek ve PAY DEFTERİNE Kayıt edilmek üzere gönderilir.  

Saygılarımla,

                2- Türk Medeni Kanunu